رگ های خونی فرد تحت تأثیر آمبولی قلب قرار می‌گیرند که یک بیماری است. این بیماری باعث می شود رگ ها لخته های خون، هوا یا حتی چربی ایجاد کنند. آمبولی یک بیماری بالقوه کشنده است که اگر به طور موثر درمان نشود، می‌تواند باعث مرگ بیمار شود.
انواع مختلفی از آمبولی قلبی وجود دارد که هر کدام علائم و خطرات خاص خود را دارند. شناخت این بیماری و توانایی شناسایی علائم اولیه آن یکی از مهمترین توصیه ها برای حفظ سلامت قلب است. در این مطلب با ما همراه باشید تا درباره آمبولی بیشتر بدانید.
آمبولی قلب چیست و چگونه رخ می‌دهد؟
وجود لخته خون یا در موارد نادر، چربی در یکی از شریان های ریوی یا بافت ریه، آمبولی قلب را تشکیل می‌دهد. لخته خون ابتدا در یکی از وریدهای عمقی پا ایجاد می‌شود و سپس همراه با خون به سایر نواحی بدن می‌رود.
اگر لخته، شریان های ریوی را مسدود کند، ممکن است آمبولی ریوی رخ دهد. علائم آمبولی شامل حالت تهوع و استفراغ، سرگیجه، تنگی نفس، درد قفسه سینه در سمت راست یا چپ، ضربان قلب سریع و فشار خون پایین است.
داروهای ضد انعقاد، درمان با هپارین و وارفارین، فیلتر وینتر و جراحی در شرایط شدید، همگی بخشی از درمان آمبولی هستند.
علائم و نشانه‌های هشداردهنده آمبولی قلبی
علائم آمبولی قلب بسته به نوع آن متفاوت است. به عنوان مثال، درد قفسه سینه، تنگی نفس و سرفه ممکن است علائم آمبولی ریوی باشند. افتادگی صورت، ضعف یا بی‌حسی در یک طرف بدن، لکنت زبان و گیجی، همگی از علائم آمبولی مغزی هستند.
آمبولی در شبکیه ممکن است منجر به از دست دادن ناگهانی بینایی در یک چشم شود. در صورت مشاهده هر کدام از این علائم، در اسرع وقت با اورژانس تماس بگیرید.
علل اصلی بروز آمبولی در قلب
آمبولی قلب معمولاً در اثر شرایطی ایجاد می‌شود که باعث ایجاد لخته‌های خون می‌شود. احتمال لخته شدن خون با اختلالات مزمن مانند دیابت، کلسترول بالا و فشار خون بالا افزایش می‌یابد.
علاوه بر این، عدم فعالیت و نشستن طولانی مدت، به ویژه در طول پروازهای طولانی، می‌تواند منجر به ترومبوز ورید عمقی (DVT) شود که می‌تواند به صورت آمبولی ریوی بروز کند.
خطر آمبولی همچنین می‌تواند با جراحی، به ویژه جراحی های مهم یا جراحی‌هایی که لگن یا اندام تحتانی را درگیر می‌کنند، افزایش یابد. سیگار کشیدن باعث افزایش لخته شدن خون و اختلال در عملکرد رگ های خونی می‌شود. تمایل به لخته شدن خون همچنین می‌تواند تحت تأثیر متغیرهای ژنتیکی باشد.
تفاوت آمبولی قلب با سکته قلبی و سایر بیماری‌های قلبی
وقتی لخته خون یا مواد دیگر از طریق رگ خونی حرکت کرده و در قلب یا ریه‌ها گیر می‌کند، به آن آمبولی قلب می‌گویند. از سوی دیگر، حمله قلبی در اثر انسداد در شریان کرونری ایجاد می‌شود که جریان خون به عضله قلب را محدود می‌کند.
اگرچه ناراحتی قفسه سینه و تنگی نفس از علائم شایع حمله قلبی هستند، اما آمبولی قلب ممکن است به روش‌های غیرمنتظره‌تری مانند تپش قلب، غش یا سرفه خونی بروز کند. چندین بیماری قلبی دیگر مانند آریتمی و نارسایی قلبی وجود دارد که علل و درمان های متفاوتی دارند.
برای شناسایی صحیح هر بیماری، آزمایش های تخصصی از جمله نوار قلب، اکو و آزمایش خون مورد نیاز است.
روش‌های تشخیص آمبولی قلب توسط پزشک
اغلب برای شناسایی آمبولی از شرح حال پزشکی، ارزیابی فیزیکی و روش های تشخیصی استفاده می‌شود. آنژیوگرافی قلب یک تکنیک کلیدی است که متخصصان پزشکی را قادر می‌سازد تا شریان‌ها و رگ‌های خونی را از نزدیک بررسی کرده و وجود لخته‌ها را تشخیص دهند.
یکی دیگر از روش‌های تشخیص آمبولی قلب توسط پزشک، به ویژه لخته های خون در ریه ها، از طریق سی‌تی‌اسکن است. علاوه بر این، سونوگرافی اغلب برای تشخیص DVT در پاها استفاده می‌شود. برخی از آزمایش های خون، مانند آزمایش D-dimer، ممکن است نشانه هایی از لخته های خون را نشان دهند.
درمان آمبولی قلب؛ دارویی، جراحی یا مراقبتی؟
انواع روش های درمانی برای آمبولی قلبی وجود دارد. رقیق‌کننده های خون مانند وارفارین و هپارین اندازه لخته های موجود را کاهش می‌دهند و به جلوگیری از تشکیل لخته های جدید کمک می‌کنند.
لخته خون در طول آمبولکتومی از طریق جراحی از رگ خارج می‌شود. بافت قلب که مسئول ریتم نامنظم است نیز می‌تواند با استفاده از کاتتر برداشته شود. بستن زائده دهلیز چپ یک عمل نسبتاً ساده است که از تجمع خون در این ناحیه از قلب جلوگیری می‌کند.
برای کاهش علائم، پزشکان گاهی اوقات ممکن است درمان های حمایتی مانند اکسیژن درمانی را توصیه کنند.
آیا آمبولی قلبی خطرناک است؟ عوارض احتمالی آن چیست؟
موارد زیر برخی از عوامل خطر قابل اصلاح برای آمبولی قلب هستند.
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- سیگار کشیدن
- چاقی
- عدم فعالیت
- داروها
عوامل خطر خاصی وجود دارند که خارج از کنترل شما هستند. به عنوان مثال، حتی اگر زنان بیشتر مستعد مرگ ناشی از سکته مغزی باشند، مردان بیشتر مستعد سکته مغزی هستند. علاوه بر این، افرادی که سابقه خانوادگی سکته مغزی دارند یا در گذشته سکته مغزی خفیف داشته اند، بیشتر مستعد هستند.
خطر آمبولی بعد از عمل اسلیو و علائم آن
یکی از عوارض نادر جراحی اسلیو، احتمال آمبولی است که به دلایلی که در این مقاله به آن پرداخته شده است، تنها در درصد کمی از افراد مشاهده می‌شود. پس از جراحی اسلیو، علائم آمبولی ممکن است شامل موارد زیر باشد.
- تنگی نفس
- درد در قفسه سینه
- تعریق بیش از حد
- احساس سرگیجه
- بیهوش شدن
- ناراحتی در کمر
خطر آمبولی بعد از عمل دیسک کمر
پس از جراحی دیسک کمر، برخی از بیماران ممکن است عارضه نادری به نام آمبولی را تجربه کنند. عدم ورزش و استراحت طولانی مدت در رختخواب در طول دوره بهبودی، از عوامل خطر اصلی آمبولی پس از جراحی فتق دیسک کمر هستند، زیرا باعث تجمع خون در رگ های عمقی بدن می‌شوند.
پس از جراحی دیسک کمر، آمبولی قلب یک مشکل جدی است که نیاز به درمان سریع دارد. اگر هر یک از علائم فوق را تجربه کردید، باید به پزشک خود اطلاع دهید تا بتواند اقدامات لازم را برای شما انجام دهد.
خطر آمبولی بعد از جراحی شکم
اگرچه غیرمعمول است، اما آمبولی ممکن است گاهی اوقات پس از جراحی شکم رخ دهد. چند شاخص آمبولی قلب پس از جراحی شکم عبارتند از:
- درد شدید در قفسه سینه یا پهلو
- خون بالا آوردن
- مشکل در تنفس
- ضربان قلب بالا
- سرگیجه یا سبکی سر
خطر آمبولی بعد از تزریق چربی صورت
تزریق چربی روشی رایج در جراحی های ترمیمی و زیبایی است. پس از تزریق چربی، خطر آمبولی کم است، اما اگر از قبل اقدامات احتیاطی کافی انجام نشود، می‌تواند رخ دهد. موارد زیر نشانه های آمبولی پس از تزریق چربی هستند.
- استفراغ خون
- مشکلات تنفسی
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه یا ضعف
چگونه از آمبولی قلبی پیشگیری کنیم؟ راهکارهای علمی و کاربردی
اگر در معرض خطر آمبولی قلب هستید، پزشک ممکن است داروهای رقیق‌کننده خون مانند داروهای ضد انعقاد تجویز کند. همچنین ممکن است داروهایی برای تنظیم ریتم قلب در افرادی که اختلالات قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی دارند، تجویز شود.
اگر دیابت، کلسترول بالا یا بیماری‌های خودایمنی مزمن دارید، مرتباً به پزشک مراجعه کنید. پیروی از توصیه های پزشک و مراقبت از سلامت خود می‌تواند به کاهش یا جلوگیری از عواقب احتمالی سکته مغزی کمک کند. با داشتن یک سبک زندگی سالم، می‌توانید به کاهش خطر سکته مغزی کمک کنید.
- حفظ وزن سالم
- مصرف رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات
- ورزش منظم
- عدم مصرف الکل
- خودداری از مصرف مواد مخدر
چه کسانی بیشتر در معرض خطر آمبولی قلب هستند؟
آمبولی قلب خطرناک بسیار شایع هستند. با این حال، افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به آنها هستند عبارتند از:
افراد دارای اضافه وزن
به گفته متخصصان، اضافه وزن فشار بیشتری بر شریان های پاها و لگن وارد می‌کند. افراد بالای ۶۰ سال نیز بیشتر احتمال دارد ترومبوز ورید عمقی را تجربه کنند. لخته های خون می‌توانند در هر سنی رخ دهند، به ویژه اگر عوامل خطر خاصی وجود داشته باشد.
افراد سیگاری
علاوه بر آسیب رساندن به ریه ها، سیگار کشیدن به شریان های خونی شما نیز آسیب می‌رساند. توانایی لخته شدن خون و گردش خون شما می‌تواند تحت تأثیر سیگار کشیدن قرار گیرد. علاوه بر این، افراد سیگاری در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سکته مغزی، حمله قلبی، بیماری شریان محیطی و بیماری قلبی هستند.
زنان باردار
نوزاد ممکن است با اعمال فشار به رگ‌های خونی در شکم و لگن در سه ماهه آخر بارداری، جریان خون را مستقیماً مسدود کند. انعقاد خون یکی از اجزای این بیماری است. تا شش ماه پس از زایمان، هنوز احتمال لخته شدن خون وجود دارد.
این امر به ویژه در مورد مادرانی که پس از زایمان زندگی کم‌تحرکی دارند، صادق است.
داروهای ضدبارداری خوراکی
استفاده از این قرص ها احتمال لخته شدن خون را سه تا چهار برابر افزایش می دهد. هورمون های استروژن و پروژسترون موجود در درمان جایگزینی هورمون و قرص‌های ضدبارداری می‌توانند فاکتورهای انعقاد خون را افزایش دهند.
کسانی که اختلالات التهابی یا عفونت دارند
اگر در معرض خطر ابتلا به یک بیماری یا عفونت جدی هستید، باید علائم لخته شدن خون غیرطبیعی را بدانید. اگر سرطان های خاصی مانند سرطان مغز، تخمدان، لوزالمعده، روده بزرگ، معده، ریه یا کلیه دارید، احتمال لخته شدن خون در شما بیشتر است.
افراد بی تحرک
کم تحرکی حدود نیمی از کل لخته های خون یا آمبولی ریوی را در بیمارانی که در حال حاضر یا اخیراً در بیمارستان بستری بوده اند، تشکیل می‌دهد. خطر ابتلا به لخته شدن خون در شما همچنین در صورت نشستن طولانی مدت در هواپیما، اتوبوس یا اتومبیل، به ویژه اگر مایعات کافی نمی‌نوشید، بیشتر است.
در واقع، هر زمان که ساعت ها بدون حرکت بگذرانید، در معرض خطر لخته شدن خون قرار می‌گیرید.
سوالات متداول
- آیا می‌توان از آمبولی قلبی جلوگیری کرد؟
حفظ سبک زندگی سالم و مدیریت متغیرهای خطر می‌تواند به جلوگیری از آمبولی کمک کند.
- آیا برای شناسایی آمبولی قلب، سی‌تی‌اسکن لازم است؟
اگرچه سی‌تی‌اسکن یکی از سریع ترین و دقیق ترین راه ها برای شناسایی آمبولی است، پزشک ممکن است بر اساس وضعیت بیمار، روش های دیگری را توصیه کند.
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در صورت تنگی نفس یا علائم شبیه سکته مغزی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
جمع بندی
برای جلوگیری از آمبولی قلب پس از تزریق چربی صورت، باید به توصیه‌های پزشکی پایبند باشید و از جراحان ماهر استفاده کنید. علاوه بر این، باید در استفاده از تکنیک های تزریق چربی احتیاط کنید و از روش‌هایی که شوک های قابل توجه و لرزش‌های شدید ایجاد می‌کنند، خودداری کنید.