آبسه مغزی (Brain abscess) به معنای وجود چرک ناشی از ورود باکتری یا قارچ به بافت مغز یا خارجی‌ترین لایه از سه لایه غشایی است. آبسه می‌تواند باعث تورم مغز شود و فشار مضری بر بافت مغز وارد کند، ضمن اینکه می‌تواند از جریان خون به قسمت‌هایی از مغز جلوگیری کند.
۴ مرحله‌ی آبسه مغزی
توسعه “آبسه مغزی” را می‌توان به چهار مرحله تقسیم کرد که این مراحل به شرح زیر است:
- سربریت اولیه: این مرحله با یک ناحیه کانونی نکروز بدون تشکیل کپسول یا چرک مشخص می‌شود که می‌تواند برطرف شود یا به یک آبسه آشکار پیشرفت کند.
- سربریت دیررس: در این مرحله، عفونت بیشتر پیشرفت می‌کند و به طور بالقوه منجر به تشکیل یک کپسول نابالغ در اطراف آبسه می‌شود.
- آبسه / کپسولاسیون اولیه: حدود ۱۰ روز پس از عفونت، کپسول اولیه در اطراف آبسه تشکیل می‌شود و ناحیه عفونی را محصور می‌کند.
- آبسه دیررس / کپسوله سازی: این مرحله بیش از ۱۴ روز پس از عفونت رخ می‌دهد، جایی که یک کپسول بالغ در اطراف آبسه ایجاد می‌شود که حاوی چرک است و توسط یک غشای عروقی محصور شده است.
این مراحل منعکس کننده پیشرفت آبسه مغزی از عفونت اولیه تا تشکیل تورم محصور شده پر از چرک در بافت مغز است. تشخیص و درمان سریع برای جلوگیری از عوارض و تضمین بهبودی بسیار مهم است. به این ترتیب بهتر است در صورت بروز هرگونه عفونت مغزی ابتدا به بهترین متخصص مغز و اعصاب در تهران مراجعه کنید تا تشخیص و درمان به موقع صورت گیرد.
علائم آبسه مغزی
علائم آبسه مغزی می‌تواند برای هر فردی متفاوت باشد اما معمولاً شامل موارد زیر است:
- سردرد شدیدی که موضعی است و با مسکن قابل تسکین نیست.
- تغییرات در وضعیت روانی مانند گیجی یا تحریک پذیری
- مشکلات مربوط به عملکرد عصبی مانند ضعف عضلانی، تکلم نامفهوم یا فلج در یک طرف بدن
- تغییرات در بینایی مانند تاری، خاکستری شدن دید، یا دوبینی به دلیل فشار بر عصب بینایی
- درجه حرارت بالا
- تشنج
- تهوع و استفراغ
- گرفتگی گردن
علائم ممکن است به سرعت یا آهسته ایجاد شوند و یا می‌توانند تشخیص را چالش برانگیز کنند. مداخله فوری پزشکی برای علائمی مانند اختلال در گفتار، ضعف عضلانی یا تشنج بسیار مهم است.
شاید به این مطلب نیاز داشته باشید: بهترین روانپزشک در تهران چه کسی است؟
چه چیزی باعث عفونت مغز یا آبسه مغزی می‌شود؟
- به طور کلی آبسه مغزی معمولاً در اثر عفونت با باکتری‌ها یا قارچ‌هایی که وارد بافت مغز می‌شوند ایجاد می‌شود. وقتی سیستم ایمنی نتواند عفونت را از بین ببرد، ممکن است برای مهار آن و جلوگیری از گسترش بیشتر آبسه ایجاد کند.
- عفونت در سایر قسمت‌های جمجمه یا بدن: عفونت‌های جمجمه، جریان خون یا پس از آسیب‌های وارده به سر، از منابع شایع آبسه‌های مغزی هستند. این عفونت‌ها می‌تواند شامل عفونت گوش میانی، سینوزیت، ماستوئیدیت، عفونت‌های ریوی مانند ذات الریه، عفونت‌های قلبی مانند اندوکاردیت، آبسه‌های دندانی و عفونت در سایر قسمت‌های بدن مانند شکم یا لگن نیز باشد.
همانطور که خواندید عفونت‌های قلبی نیز می‌توانند باعث التهاب و عفونت مغزی نیز باشند. برای درمان عفونت قلبی نیاز است تا با بهترین متخصص قلب تهران مشورت کنید و درمان آن را جدی بگیرید.
- تروما مانند آسیب‌های سر: تروما مانند شکستگی‌های جمجمه ناشی از آسیب‌های سر یا زخم‌های نافذ نیز می‌تواند منجر به آبسه مغزی شود.
- در موارد نادر، آبسه مغزی می تواند به عنوان عارضه جراحی مغز و اعصاب ایجاد شود.
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند به دلیل شرایطی مانند HIV/AIDS، بیماری‌های مزمن مانند سرطان، یا داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آبسه مغزی هستند.
- منابع ناشناخته در برخی موارد
آیا آبسه یا عفونت مغزی درمان دارد؟
بله، بهبودی آبسه مغزی با درمان سریع و صحیح امکان‌پذیر است. میزان و سرعت بهبودی به عوامل مختلفی از جمله اندازه و محل آبسه، سرعت تشخیص و درمان آن و سلامت کلی فرد بستگی دارد.
درمان آبسه مغزی معمولاً شامل ترکیبی از آنتی بیوتیک‌ها یا داروهای ضد قارچ برای از بین بردن عفونت، همراه با تخلیه جراحی در صورت بزرگ بودن آبسه است. با درمان موثر، بسیاری از افراد می‌توانند به طور کامل از آبسه مغزی بهبود یابند، اگرچه ممکن است مدت زمانی برای توانبخشی و بازیابی عملکرد کامل فرد مورد نیاز باشد، به خصوص اگر آسیبی به بافت مغز وارد شده باشد. مراقبت‌های بعدی و نظارت برای اطمینان از ریشه‌کنی کامل عفونت و مدیریت هرگونه اثرات طولانی‌مدت برای بیمار ضروری است. برای درمان عوارض طولانی مدت ممکن است مراجعه به بهترین کلینیک مغز و اعصاب در تهران مورد نیاز باشد.
آبسه مغزی چه عوارضی برای بیمار دارد؟
- آسیب مغزی: وجود آبسه مغزی می‌تواند منجر به آسیب بافت مغز شود که ممکن است منجر به مشکلات و اختلالات عصبی طولانی مدت شود.
- مننژیت: در موارد شدید، عفونت مغزی می‌تواند باعث مننژیت شود که یک عفونت تهدید کننده غشاهای محافظ اطراف مغز است.
- عود عفونت: خطر عود آبسه وجود دارد، به ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف یا بیماری‌های قلبی خاص دارند.
- تشنج: آبسه‌های مغزی می توانند باعث تشنج شوند که ممکن است نیاز به مدیریت و درمان مداوم داشته باشند.
- صرع: ایجاد تشنج‌های مکرر (صرع) یک عارضه بالقوه به دنبال آبسه مغزی است.
بیشتر بدانید: بهترین مرکز نوروفیدبک در تهران کجاست؟
