QEEG یا نقشه‌برداری مغزی که مخفف عبارت و کلمه Quantitative Electroencephalography است در واقع نوعی روش آنالیز داده‌های به‌دست‌آمده از EEG یا همان نوار مغز است که باعث میشود به شکل کاربردی این نتایج برای پزشک تفسیر شود. کارکرد نوار مغزی، اندازه‌گیری و ثبت الگوهای الکتریکی از سطح جمجمه است و نقشه برداری مغزی در تشخیص بسیاری از بیماری ها به پزشک متخصص مغز و اعصاب کمک می کند. اگر در رابطه با نقشه‌برداری مغزی اطلاعاتی ندارید در این مقاله همراه ما باشید.
نقشه‌برداری مغزی چیست ؟
همانطور که در مقدمه مقاله به آن اشاره کردیم نقشه‌برداری مغزی نوعی تست است که برای ارزیابی فعالیت الکتریکی در مغز استفاده میشود. در واقع به همان روشی که الکتروکاردیوگرام فعالیت الکتریکی قلب را بررسی میکند، نقشه مغزی نیز امواج مغزی را اندازه‌گیری میکند.
نقشه‌برداری مغزی دو منبع اطلاعاتی اصلی را ارائه میدهد:
- مقدار یا تعداد امواج مغزی موجود در مغز
- نوع امواج مغزی که در مغز جریان دارند.
نقشه‌برداری مغزی (qEEG) تعداد امواج مغزی که در مقایسه با فعالیت طبیعی امواج مغزی وجود دارد را اندازه‌گیری میکند. نقشه مغزی در ابتدا به ارزیابی امواج مغزی می‌پردازد. به طور کلی این تست نقشه‌ای از مغز شخص را ارائه میدهد.
qEEG می تواند اختلالاتی مانند ADHD، اسکیزوفرنی، افسردگی، آسیب مغزی تروماتیک و اختلال وسواس فکری-اجباری و اوتیسم را به راحتی تشخیص دهد. همچنین از این روش اغلب در تحقیقات پزشکی برای اندازه گیری اثرات قبل و بعد از مداخلات سلامت روان استفاده می شود.
انواع نقشه مغزی
نقشه برداری از مغز ۳ نوع مختلف دارد که بسته به شرایط و نیاز مورد استفاده قرار میگیرد. انواع نقشه رنگی از مغز به صورت زیر میباشد.
- نقشه برداری مغز در حالت خواب
در این نوع نقشه مغزی به سر فرد که در حالت خواب قرار دارد الکترودهایی متصل میشود. برخی از موارد از بیمار خواسته میشود تا برای بهبود روند آزمایش شب قبل از انجام تست بیدار بماند تا پزشک از خوابیدن بیمار در حین انجام آزمایش به طور کامل اطمینان حاصل پیدا کند. نقشه برداری از مغز در حالت خواب به طور معمول پزشک متخصص مغز و اعصاب اطلاعات به دست آمده را در اختیار بیمار قرار نمی‌دهد.
- نقشه برداری معمولی
نقشه‌برداری مغز معمولی ازاز رایج‌ترین نوع آزمایش مغز میباشد که معمولا مدت زمان انجام این تست بین ۲۰ تا ۴۰ دقیقه میباشد. در حین انجام این تست از بیمار خواسته میشود تا بدون هیچ گونه حرکت و سر و صدایی نشسته و هر از گاهی به مدت بسیار کوتاهی چشمان خود را باز و بسته کند و نفس عمیق بکشد.
- نقشه برداری حین انجام فعالیت
برای افرادیکه نقشه برداری از مغز در حین فعالیت تهیه شود، الکترودها در طول شبانه روز و به مدت یک یا چند روز بر روی سر قرار بگیرد. پس از نصب الکترودها بر روی سر فرد به یک دستگاه ضبط کوچک و قابل حمل متصل می‌گردد.
روش انجام نقشه‌برداری مغزی چگونه است ؟
در حال حاضر در مرکز جامع پزشکی آرام از جدید ترین دستگاه ها برای نقشه مغزی استفاده می شود. این روش به این صورت انجام می شود که فرد بیمار با یک درمانگر به تنهایی وارد اتاقک درمان شده و متخصص کلاه لورتا را بر سر بیمار می گذارد و با استفاده از ژل به دستگاه متصل می شود. در نتیجه تمامی اطلاعات داخل مغز و نقاط آسیب دیده مشخص شده و برای پزشک آسانی قابل مشاهده خواهد بود.
تفسیر نقشه مغزی
پس از مشاهده نقشه مغزی توسط متخصص مغز و اعصاب و تحلیل تفسیر نقشه مغزی، پزشک برنامه ای خاص برای کار بر روی اختلالات مغزی بیمار می نویسد. این امر بسیار تخصصی و حساس می باشد. برای مثال برای بیماری که دچار وسواس فکری می باشد، متخصص برنامه یا پروتکل وسواس فکری را تنظیم می کند به نحوی که مخصوص آن مراجع کار شود و این برنامه را به درمانگران اعلام می کند تا به دستگاه دهند و به وسیله آن روی درمان اختلال بیمار کار شود.
نقشه مغزی و نوروفیدبک
در روش نوروفیدبک از اسکن نوار مغز و تحلیل نقشه مغزی برای کمک به بیماران در جهت تغییر در الگوها و فعالیت مغزی استفاده میشود. پس از نشان دادن نتایج اسکن نوار مغزی به بیمار، پزشکان با تغییر الگوی فکری و رفتاری به بیمار کمک می‌کنند.با گذشت زمان، با استفاده از این روش پزشکان می‌توانند انواع اختلالات را درمان کنند.
روش نوروفیدبک سبب افزایش دقت اطلاعات دریافتی شده و به روانشناسان و روانپزشکان اجازه میدهد تا از روش‌های درمانی دقیق‌تری استفاده کنند.
اقدامات قبل از نقشه مغزی
توجه داشته باشید که پیش از نقشه برداری مغزی موارد زیر را رعایت کرده باشید.
- قبل از گرفتن نقشه‌برداری مغزی استحمام کنید.
- محصولات آرایشی مانند کرم پودر یا کرم چربرا پاک کنید.
- ۳ تا ۴ ساعت قبل نوشیدنی‌های حاوی کافئین مثل قهوه نوشابه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا مصرف نکنید.
- حداقل ۶ ساعت قبل هیچ الکل یا مواد مخدر تفریحی مصرف نکنید.
- از واکس مو، اسپری و ژل و روغن مو استفاده نکنید.
- در صورت مصرف دارو به پزشک خود اطلاع دهید.
- تلفن همراه و دستگاه های الکترونیکی خود را در طول ضبط EEG خاموش نگه دارید.
- آرام و هوشیار باشید و هیچ گونه ناراحتی نداشته باشید.
تفاوت نقشه برداری مغز با نوار مغزی چیست؟
در تست نوار مغزی، فعالیت الکتریکی مغز انسان توسط الکترودهای قرار داده شده روز سطح پوست ضبط شده که به آن‌ها امواج مغزی می‌گویند. qEEG یا نقشه‌برداری مغز با استفاده از روش‌های ریاضی این امواج را به مقادیر کمی برای مقایسه و بررسی عملکرد صحیح مغز تبدیل میکند.
هزینه نقشه مغزی چقدر است ؟
قیمت نقشه برداری مغزی در کلینیک آرام شامل موارد گوناگون می باشد چرا که هزینه گرفتن qEEG به هزینه جلسات درمانی پس از تست های تشخیصی و… بستگی دارد.
کلام آخر
همانطور که گفته شد نقشه های مغزی (QEEG) برای تشخیص بیماری هایی مانند ADHD، اختلالات طیف اوتیسم، افسردگی ، ناتوانی های یادگیری و … کاربرد دارد و در مراکز تحقیقاتی سراسر دنیا از جمله مرکز جامع پزشکی آرام مورد استفاده قرار میگیرد. امیدوارم پس از مطالعه مطلب به پاسخ سوالات خود در این زمینه رسیده باشید.
