تحقیقات و مطالعات صورت‌گرفته، نشان می‌دهد که تقریباً از بین هر ۲۰ کودکی که در حال زندگی‌کردن هستند، تنها یک نفر از آنها دچار نقص توجه و بیش فعالی می‌باشد. بیش فعالی یا به عبارتی اختلال نقص توجه ADHD، می‌تواند در عملکرد و فعالیت روزمره کودک نقش چشمگیری داشته و همراه با اثرات مخرب باشد. این مشکل ممکن است در برخی از کودکان شدید و یا به طور خفیفی، خود را نمایان کند. پس اگر کودک شما نیز از علائم بیش فعالی برخوردار بوده و یا نگران این موضوع هستید، می‌توانید این مطلب را تا انتها با ما همراه باشید و مطالعه کنید، زیرا در ادامه در مورد علائم بیش فعالی اطلاعاتی کامل و جامع را در اختیارتان قرار داده و سپس به بررسی و پاسخ سؤالات احتمالی شما خواهیم پرداخت. پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
بیش فعالی چیست؟
بیش فعالی اختلالی بوده که باعث می‌شود فرزند شما در کنترل رفتارهای روزمره خودش دچار مشکل شده و از پس انجام‌دادن آن به خوبی بر نیاید. اختلال بیش فعالی، جزء شایع‌ترین مشکلات روان‌پزشکی برای کودکان است.
وجود این اختلال در پسران حدوداً سه برابر شیوع بیماری در دختران است. میزان این بیماری برای کودکان زیر هجده سال برابر ۷/۲ درصد و در بین بزرگسالان تقریباً برابر با ۴/۳ درصد است.
کودکانی که دچار به بیماری بیش فعالی بوده، به دلیل این که درک درستی از واژه خطر ندارند، خود را بیشتر در معرض شرایط خطرناک قرار خواهند داد از این رو باید توجه ویژه‌ای به منظور مراقبت از کودکان بیش فعال به خرج داد تا از آسیب‌های احتمالی آنها جلوگیری شود.
علائم بیش فعالی چیست ؟
علائمی که برای تشخیص این بیماری در افراد وجود دارد، شامل سه دسته بوده که برای تشخیص این اختلال به کار خواهند رفت.
دسته اول عدم توانایی در تمرکز، دسته دوم تحرک و جنب‌وجوش بیش از اندازه و دسته سوم رفتارهای تکانه‌ای نام دارد. البته ممکن است کودک، ترکیبی از علائم فوق را دارا باشد که در ادامه به بررسی یکایک آنها به طور دقیق و جداگانه می‌پردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم بیش فعالی این بخش از نوشته را با دقت مطالعه فرمایید، در ادامه به صورت مورد به مورد هر نوع را برای شما شفاف‌تر مورد بررسی قرارداده‌ایم.
- عدم توانایی در تمرکز
- بی‌احتیاطی و عدم توجه به جزئیات در مدرسه و سایر کار‌های روزمره.
- ممکن است وقتی شخصی مستقیماً با این افراد صحبت می‌کند، به حرف‌های او گوش نداده و یا او را به طور کامل نادیده بگیرند.
- نداشتن علاقه به کار‌هایی که مستلزم تلاش ذهنی مداوم و پی‌درپی است، مانند انجام تکالیف مدرسه. اما برای بزرگسالان کار‌هایی مانند تهیه گزارش، پرکردن فرم‌ها و… می‌باشد.
- به طور مداوم وسایل ضروری مانند تلفن همراه، کیف پول، عینک، کلید و وسایل دیگر را گم می‌کند.
- افرادی که دچار بیش فعالی بوده، به‌راحتی تمرکز خود را از دست می‌دهند و حواسشان به‌جای دیگر پرت می‌شود.
- داشتن مشکل در سازماندهی و نظم بخشیدن فعالیت‌هایی مانند ترتیب کار‌ها، مدیریت زمان و…
- ناتوانی در پیروی از دستورالعمل‌ها و قوانین ضروری.
- تحرک و جنب‌وجوش بیش از حد
- در موقعیت‌هایی که باید ساکت باشد، بلند شده و راه می‌روند. مانند: کلاس، سالن انتظار، دفاتر کاری و…
- بیش از حد دویدن و بالا و پایین پریدن در جا‌هایی که این کار مجاز نیست. این رفتار در نوجوانان و بزرگسالان بیشتر با حس بی‌قراری و میل به راه رفتن همراه خواهد بود.
- افرادی که بیش فعالی داند، نمی‌توانند بی‌سروصدا بازی کنند.
- بیش فعال‌ها معمولاً پرحرف بوده و بیش از اندازه صحبت می‌کنند.
- رفتارهای تکانه‌ای
- دائماً حرف دیگران را قطع کرده و به وسط حرفشان می‌پرند.
- بدون اینکه به اطراف خیابان، توجهی داشته باشند، از خیابان عبور کرده و شروع به دویدن می‌کنند.
- دائماً احساس بی‌قراری کرده و توانایی منتظر ماندن برای چیزی را نخواهد داشت.
- بدون اینکه فکر کند، در هر کاری اقدام به عمل خواهد کرد.
در صورت مشاهده علائم بیش فعالی در کودک چه باید کرد؟
در قسمت قبل سعی بر این داشتیم تا تمامی علائم بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان را نام ببریم. در صورتی که چند مورد از این علائم را در کودک خود مشاهده کردید، می‌توانید این موضوع را با پزشک متخصص در میان گذاشته تا هر چه سریع‌تر روند درمان را برای او آغاز کنید. به این نکته توجه داشته باشید که روند درمان را به زمانی دیگر موکول نکرده و در اولین فرصت اقدام به درمان بیماری بیش فعالی کنید.
زیرا در غیر این صورت، عوارض بیش فعالی بیشتر همراه کودک دلبندتان شده و مشکلاتی را در طول زندگی کودکی و همچنین بزرگسالی او خواهد داشت.
برای درمان بیش فعالی در کودکان، ابتدا از بهترین روانپزشک تهران برای تشخیص قطعی کمک بگیرید تا بتواند یک برنامه درمانی طولانی‌مدت برای کودک شما ایجاد کند. در این برنامه درمانی، نقش والدین برای درمان بسیار حائز اهمیت است. زیرا والدین می‌توانند به کودکان خود کمک کنند تا رفتار خود را کنترل کنند.
درمان‌های غیردارویی برای درمان علائم کودک بیش فعال
در دنیای امروزه با پیشرفت علم پزشکی، علاوه بر درمان‌های دارویی، درمان‌های غیردارویی نیز وجود دارند. روان‌درمانی و همچنین بهره‌بردن از تکنیک نورفیدبک در درمان بیش فعالی از جمله این موارد هستند که کمک به تسریع روند درمان می‌کنند.
تفاوت علائم بیش فعالی در دختران و پسران
در دوران کودکی، پسران تقریباً ۳ برابر دختران مبتلا به ADHD مبتلا می‌شوند، اما در بزرگسالان، نسبت مردان به زنان تقریباً برابر است. علائم بیش فعالی در دختران و پسران دارای تفاوت است و هرکدام از آنها به‌گونه‌ای دیگر، بیش فعالی را ابراز خواهند کرد.
شایع‌ترین علائم بیش فعالی در دختران
- پایین‌بودن عزت‌نفس
- افت و کاهش کیفیت تحصیل
- بی‌توجهی به امور و فراموش‌کاری
- ایجاد مشکل در فرایند اجرایی مثل تصمیم‌گیری یا یادآوری جزئیات
- ایجاد مشکل در فرایند گوش‌دادن
شایع‌ترین علائم بیش فعالی در پسران
- تکانشگری و یا عمل‌کردن بدون فکر قبلی
- رفتار بیش فعال یا پرخاشگرانه
- مشکل در ثابت ماندن و نشستن در مکان‌های مختلف
- حرف‌زدن زیاد و بیش از حد
- قطع‌کردن صحبت دیگران و پریدن میان صحبت افراد
آیا تغییر رژیم غذایی در بهبود علائم بیش فعالی کودکان مؤثر است؟
ممکن است این سؤال برای شما پیش‌آمده باشد که آیا تغذیه در روند درمان بیش فعالی نقش داشته یا نه. اما برای پاسخ به این سؤال شما باید گفت، هیچ مدرکی وجود ندارد که رژیم غذایی باعث اختلالات رفتاری نقص توجه و بیش فعالی شود. اما با این حال، تحقیقات و مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که برای برخی از افراد، ایجاد یک سری تغییرات در رژیم غذایی برای بهبود بیماری، بی‌تأثیر نیست.
به‌عنوان مثال استفاده از کافئین می‌تواند باعث افزایش سطح هوشیاری شود، یا خوردن شکلات می‌تواند بر روی خلق‌وخوی کودک تأثیر داشته باشد. همچنین استفاده از الکل می‌تواند رفتار کودک را به طور کامل تحت‌تأثیر خودش قرار دهد. استفاده از مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی می‌تواند رفتارهای ضداجتماعی را کاهش داده و همچنین اسید‌های چرب اشباع نشده چندگانه باعث کاهش رفتار خشونت‌آمیز می‌شود؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت، ایجاد تغییر در رژیم غذایی در بهبود علائم بیش فعالی کودک بی‌تأثیر نخواهد بود.
درمان سریع بیش فعالی
متأسفانه، باید بگوییم که درمان سریع برای بیش فعالی وجود ندارد. اما علائم آن به‌خوبی قابل‌شناسایی و کنترل است. بهتر است والدین برای کمک‌کردن به خود و فرزندشان در مورد این بیماری، اطلاعات کافی و جامعی را کسب کنند. همچنین داشتن برنامه‌ای تربیتی و ویژه، متناسب با نیاز‌های فرزند، می‌توان روشی مؤثر برای درمان این بیماری باشد. کنار آمدن با رفتار یک کودک که دچار اختلال بیش فعالی است، کار چندان آسان و راحتی نبوده، اما والدین باید آنها را در ابتدا درک کرده و بدانند که آنها ذاتاً بد نیستند.
اما این نکته را در نظر داشته باشید که بدون مصرف دارو و رفتاردرمانی، درمان بیش فعالی غیرممکن است. والدین باید این را نظر داشته باشند که از تنبیه بدنی کودک به‌شدت خودداری کرده و با او رفتاری محبت‌آمیز داشته باشند. استفاده از دارو تحت‌نظر متخصص درمان بیش فعالی نیز می‌تواند تأثیر مثبتی داشته و به آنها در روند بهبود کمک شایانی کند.
والدین کودک بیش فعال باید توجه داشته باشند که کودک از مصرف خوراکی‌هایی مانند شکر و غذا‌های حاوی آن مانند کیک، شیرینی، شکلات، بیسکویت و نوشابه‌های شیرین که تحریک‌کننده هستند، خودداری کنند.
خلاصه مطلب
در این مطلب به بررسی دقیق بیش فعالی و همچنین علائم و دلایل به طور مفصل پرداختیم. یادتان باشد درمان قطعی برای درمان بیش فعالی وجود ندارد ولی می‌توان تا حدودی آن را کنترل کرده و به کاهش علائم و بهبود آن کمک‌رسانی کرد؛ بنابراین این نکته را در نظر داشته باشید که تشخیص و درمان به‌موقع در دستیابی به نتایج بهتر بسیار مؤثر خواهد بود.
البته خوب است بدانید که درمان بیش فعالی معمولاً تا سنین بلوغ ادامه دارد که این بیماری در حدود ۵۰ درصد کودکان بعد از بلوغ نیز، ادامه خواهد داشت. امیدواریم مطالب ارائه شده در این سایت، برای شما مفید و کاربردی واقع شده باشد. از اینکه تا انتهای این مطلب با ما همراه بودید، نهایت سپاس و قدردانی را داریم.
