درمان اختلالات حرکتی بدون دارو با دستگاه آر تی ام اس

در این نوشته قصد داریم تا به بررسی عنوان درمان اختلالات حرکتی بدون دارو بپردازیم و در پی آن با مواردی مرتبط با این عنوان نیز آشنا شویم. همانطور که قبلاً در نوشته اختلالات حرکتی به معرفی انواع این بیماری پرداختیم در این نوشته قصد داریم تا به بررسی درمان آنها بدون کمک دارو بپردازیم؛ بنابراین اگر علاقه‌مند به کسب اطلاعات در این زمینه هستید، در ادامه این نوشته همراه ما باشید تا با یکدیگر به بررسی این موضوع بپردازیم.

اختلالات حرکتی شرایط عصبی هستند که باعث حرکات غیرطبیعی می‌شوند. به صورت کلی اختلالات حرکتی در برگیرنده موارد مختلفی از جمله: بیماری پارکینسون و هر اختلالی که شبیه پارکینسون باشد، لرزش اساسی و انواع دیگر لرزش، دیستونی، بیماری هانتینگتون، سندرم پای بی‌قرار، آتاکسی، میوکلونوس، سندرم تیک است.

اما آیا این موارد بدون کمک دارو قابل‌کنترل و درمان هستند؟ برای پاسخ به این سؤال مطالعه این نوشته را به شما توصیه می‌کنیم.

بررسی کلی اختلالات حرکتی

در ادامه این بخش برای درک بهتر نوشته مروری کلی و جامع بر انواع اختلالات حرکتی خواهیم داشت. انواع اختلالات حرکتی به صورت لیست عبارت‌اند از:

• آتاکسی – ataxia
• دیستونی – dystonia
• لرزش اساسی – Essential tremor
• هانتینگتون – Huntington’s
• میوکلونوس – Myoclonus 
• پارکینسون – Parkinson’s
• و…

آتاکسی – ataxia

آتاکسی یک اختلال دژنراتیو است که بر مغز، ساقه مغز یا نخاع تأثیر می‌گذارد. این امر می‌تواند منجر به کلافگی، عدم دقت، بی‌ثباتی، عدم تعادل، لرزش یا عدم هماهنگی در حین انجام حرکات ارادی شود. حرکات نرمال نیستند و ممکن است به‌هم‌ریخته یا تند به نظر برسند.

بیماران ممکن است اغلب به دلیل راه‌رفتن ناپایدار زمین بخورند. آتاکسی همچنین می‌تواند بر گفتار و حرکت چشم‌ها تأثیر بگذارد. اگر بتوان یک اختلال متابولیک را به عنوان علت زمینه‌ای شناسایی کرد، ممکن است در موارد خاص درمان خاصی برای این بیماری در دسترس باشد. سنگ بنای درمان آتاکسی پارکینسونیسم (پارکینسونیسم به هر علتی) استفاده از L-DOPA خوراکی است. سایر داروهای مورداستفاده برای درمان آتاکسی مرتبط با پارکینسونیسم (پارکینسونیسم به هر علتی) شامل آنتی کولینرژیک‌ها، آگونیست‌های دوپامین، آمانتادین، سلژیلین و انتاکاپون است. در کودکان مبتلا به آتاکسی، معمولاً فقط آنتی کولینرژیک تجویز می‌شود.

دیستونی – dystonia

دیستونی یک اختلال عضلانی عصبی است که با اسپاسم عضلانی غیرارادی مشخص می‌شود. دیستونی ناشی از عملکرد غیرطبیعی عقده‌های قاعده‌ای است، بخش عمیقی از مغز که به کنترل هماهنگی حرکت کمک می‌کند. این نواحی از مغز سرعت و نرمال بودن حرکت را کنترل می‌کنند و از حرکات ناخواسته جلوگیری می‌کنند.

بیماران مبتلا به دیستونی ممکن است چرخش غیرقابل کنترل، حرکات تکراری یا وضعیت‌های غیرطبیعی را تجربه کنند. اینها می‌توانند هر قسمت از بدن از جمله بازوها، پاها، تنه، پلک‌ها و تارهای صوتی را تحت‌تأثیر قرار دهند. دیستونی عمومی کل بدن را درگیر می‌کند. دیستونی کانونی تنها یک محل بدن را درگیر می‌کند، معمولاً گردن (تورتیکولی اسپاسمودیک)، پلک‌ها (بلفارواسپاسم)، پایین صورت (سندرم Meige) یا دست (کرامپ نویسنده یا دیستونی اندام). بسته به اینکه چه قسمتی از بدن تحت‌تأثیر قرار گرفته است، این وضعیت می‌تواند بسیار ناتوان‌کننده باشد. یک رویکرد سه‌لایه برای درمان دیستونی وجود دارد: تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس)، دارو و جراحی. اینها ممکن است به‌تنهایی یا ترکیبی استفاده شوند.

تزریق بوتاکس به مسدودکردن ارتباط بین عصب و عضله کمک می‌کند و ممکن است حرکات و وضعیت‌های غیرطبیعی را کاهش دهد. جراحی زمانی در نظر گرفته می‌شود که سایر درمان‌ها ناکارآمد باشند. هدف از جراحی قطع‌کردن مسیرهای مسئول حرکات غیرطبیعی در سطوح مختلف سیستم عصبی است. برخی از عمل‌ها عمداً به نواحی کوچک تالاموس (تالاموتومی)، گلوبوس پالیدوس (پالیدوتومی) یا سایر مراکز عمیق مغز آسیب می‌رسانند.

اخیراً، تحریک عمقی مغز (DBS) با موفقیت مورد آزمایش قرار گرفته است. سایر جراحی‌ها شامل بریدن اعصاب منتهی به ریشه‌های عصبی در عمق گردن نزدیک به نخاع (ریزوتومی گردنی قدامی) یا برداشتن اعصاب در نقطه‌ای که وارد عضلات منقبض می‌شوند (عصب‌گیری انتخابی محیطی) است.

لرزش اساسی – Essential tremor

لرزش اساسی لرزش کنترل نشده است، معمولاً یک یا هر دودست یا بازو است که بدتر می‌شود. طبق گزارش کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده، لرزش اساسی بیشتر در بزرگسالان بالای ۶۵ سال دیده می‌شود.

این لرزش ناشی از ناهنجاری‌هایی در مناطقی از مغز است که حرکت را کنترل می‌کند و غیرعادی است. مرتبط با یک بیماری زمینه‌ای (به عنوان مثال، بیماری پارکینسون) است. حدود ۵۰ درصد از بیماران سابقه خانوادگی این بیماری را دارند. این وضعیت معمولاً منجر به عوارض جدی نمی‌شود، اما مطمئناً می‌تواند در فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد کند و باعث ناراحتی شود.

در برخی موارد، فیزیوتراپی یا تغییر در شیوه زندگی ممکن است علائم این بیماری را بهبود بخشد. اگر این وضعیت بر توانایی بیمار در انجام کارهای روزانه تأثیر بگذارد و تأثیر منفی بر کیفیت زندگی داشته باشد، دارو یا جراحی در نظر گرفته می‌شود. حدود ۵۰ تا ۷۵ درصد از بیمارانی که دارو مصرف می‌کنند، شاهد کاهش لرزش خود  هستند. بتا بلاکرها، داروهای ضدتشنج، بنزودیازپین‌ها و مهارکننده‌های کربنیک انیدراز اغلب تجویز می‌شوند. بتا بلاکرها معمولاً برای بیماران جوان‌تر تجویز می‌شوند؛ زیرا ممکن است باعث از دست‌دادن حافظه و سردرگمی در بیماران مسن شوند.

هانتینگتون – Huntington’s

بیماری هانتینگتون یک بیماری پیش‌رونده، دژنراتیو و کشنده است که در اثر زوال برخی سلول‌های عصبی در مغز ایجاد می‌شود. شروع این بیماری اغلب در سنین ۳۵ تا ۵۰ سالگی اتفاق می‌افتد و این بیماری طی ۱۰ تا ۲۵ سال بدون بهبودی پیشرفت می‌کند. علائم آن شامل تکان‌خوردن اعضای بدن، حرکات غیر قابل‌کنترل اندام، تنه و صورت است؛ از دست‌دادن تدریجی توانایی‌های ذهنی و ایجاد مشکلات روانی یکی دیگر از عارضه‌های این بیماری است.

این وضعیت ارثی است یک کودک که یکی از والدینش این بیماری را دارد، به‌احتمال ۵۰ درصد می‌تواند به بیماری هانتینگتون مبتلا شود. هیچ درمانی برای بیماری هانتینگتون وجود ندارد، بنابراین درمان بر کاهش علائم، جلوگیری از عوارض و کمک به بیماران و اعضای خانواده در کنارآمدن با چالش‌های روزانه متمرکز است.

متخصص مغز و اعصاب ممکن است داروهای ضد روان‌پریشی، داروهای ضدافسردگی، آرام‌بخش، تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو یا تزریق بوتاکس را تجویز کنند. این داروها در کمترین دوز مؤثر تجویز می‌شوند، زیرا همه این داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.

میوکلونوس – Myoclonus 

میوکلونوس یک انقباض یا اسپاسم متناوب یک عضله یا گروهی از عضلات است. میوکلونوس به چندین نوع اصلی و زیر شاخه‌های زیادی طبقه‌بندی می‌شود. شایع‌ترین نوع میوکلونوس قشری است که از ناحیه‌ای از مغز به نام قشر حسی حرکتی ناشی می‌شود. حرکات تند و سریع معمولاً دارای ریتم منظمی هستند و ممکن است به یک عضله یا گروه عضلانی (کانونی) یا چند گروه عضلانی مختلف (چند کانونی) محدود شوند. برخی از بیماری‌های مرتبط با میوکلونوس عبارت‌اند از: بیماری سلیاک، سندرم آنجلمن، بیماری هانتینگتون، سندرم رت، بیماری کروتزفلد جاکوب و بیماری آلزایمر. میوکلونوس نخاعی معمولاً توسط یک ضایعه کانونی ستون فقرات، مانند مولتیپل اسکلروزیس، سیرنگومیلیا، تروما، میلوپاتی ایسکمیک یا عفونتی مانند هرپس زوستر، بیماری لایم، E. coli یا HIV ایجاد می‌شود.

شایع‌ترین نوع میوکلونوس محیطی اسپاسم همی صورت است که ممکن است بدون هیچ دلیل زمینه‌ای رخ دهد یا در اثر فشردگی عصب صورت ایجاد شود. میوکلونوس با تجویز داروهایی که ممکن است به کاهش علائم کمک کنند، درمان می‌شود.

در برخی موارد، نتایج مؤثر با ترکیب چند دارو به دست می‌آید. برخی از داروهای تجویز شده عبارت‌اند از باربیتورات‌ها، فنی توئین، پریمیدون، سدیم والپروات و آرام‌بخش کلونازپام. همه این داروها دارای عوارض جانبی بالقوه هستند، بنابراین برای بیماران بسیار مهم است که از نزدیک با پزشک خود در زمینه مدیریت دارو همکاری کنند و پیوسته آن را با کمک پزشک موردنظر خود تحت رصد قرار دهند تا حتی‌المقدور از عوارض جلوگیری شود.

پارکینسون – Parkinson’s

بیماری پارکینسون یک اختلال پیش‌رونده است که در اثر تخریب سلول‌های عصبی در بخشی از مغز به نام ماده سیاه – substantia nigra، که حرکت را کنترل می‌کند، ایجاد می‌شود. این سلول‌های عصبی می‌میرند یا دچار اختلال می‌شوند و توانایی تولید یک ماده شیمیایی مهم به نام دوپامین را از دست می‌دهند.

پارکینسون علائم رایج بسیاری از جمله لرزش ایجاد می‌کند. سفتی عضلات یا سفتی اندام‌ها، از دست‌دادن تدریجی حرکت خودبه‌خود که اغلب منجر به کاهش مهارت ذهنی یا زمان واکنش و تغییر صدا می‌شود. از دست‌دادن تدریجی حرکت خودکار که اغلب منجر به کاهش پلک‌زدن، کاهش دفعات بلع و ترشح آب دهان می‌شود.

تعادل ناپایدار و افسردگی یا زوال عقل جز دیگر نشانه‌های این بیماری هستند. بنیاد بیماری پارکینسون تخمین می‌زند که سالانه ۶۰۰۰۰ مورد جدید بیماری پارکینسون تشخیص داده می‌شود که به هفت تا ۱۰ میلیون نفر در سراسر جهان می‌افزاید. در حالی که خطر تشخیص پارکینسون با افزایش سن افزایش می‌یابد، چهار درصد از مبتلایان قبل از ۵۰ سالگی تشخیص داده می‌شوند.

اکثر بیماران پارکینسون با داروهایی برای تسکین علائم بیماری درمان می‌شوند. برخی از داروهای رایج مورداستفاده عبارت‌اند از: پیش‌سازهای دوپامین، آگونیست‌های دوپامین و آنتی کولینرژیک‌ها. جراحی زمانی در نظر گرفته می‌شود که اثربخشی داروها ثابت شده باشد. تحریک عمیق مغز (DBS) هسته ساب تالاموس یا گلوبوس پالیدوس می‌تواند در درمان تمام ویژگی‌های حرکتی اولیه پارکینسون مؤثر باشد و گاهی اوقات کاهش قابل‌توجهی در دوز دارو را ممکن می‌سازد. تالاموتومی می‌تواند با قراردادن یک ضایعه کوچک در هسته خاصی از تالاموس به توقف لرزش کمک کند.

عوارض و آسیب‌های اختلال حرکتی چیست؟

همان‌طور که در بالاتر و در حین بررسی انواع بیماری‌های اختلال حرکتی پی بردیم به صورت کلی می‌توانیم لیست زیر را جز عوارض و آسیب‌های بیماری‌های اختلال حرکتی بدانیم.

• ایجاد افسردگی
• ناپایدار شدن شخصیت
• ایجاد بیماری‌های روانی
• عدم تعادل فیزیکی
• عدم کنترل فعالیت‌های غیرارادی و ارادی بدن
• عوارض داروها
• تحت‌تأثیر قرارگرفتن اعضای خانواده فرد بیمار
• و….

روش‌های درمان اختلال حرکتی چیست؟

همان‌طور که با مطالعه متن بالا پی می‌بریم برای هرکدام از موارد اختلالات حرکتی درمان‌های کلی و یا محدودی وجود دارد. به صورت کلی روش‌های درمان اختلالات حرکتی عبارت‌اند از:

• تجویز دارو
• بوتاکس
• جراحی

البته به صورت کلی اکثر بیماری‌های اختلال حرکتی، درمان قطعی ندارند، صرفاً با استفاده از برخی دارو‌ها علائم آنها محدود و قابل‌کنترل‌تر می‌شود.

روش جراحی در واقع آخرین مرحله درمان است و اگر بیمار با دارو‌ها فیدبک لازم را نگرفت، به دنبال جراحی خواهد رفت.

آیا اختلالات حرکتی را می‌توان درمان کرد؟

در پاسخ به این سؤال باید بگوییم، به صورت کلی خیر؛ اکثر اوقات به‌منظور درمان اختلالات حرکتی به دنبال روش‌هایی برای کنترل میزان علائم آن هستیم و سعی داریم تا بتوانیم با وجود آنها بهتر به کار‌های روزمره خود ادامه دهیم. البته در برخی از افراد با توجه به‌شدت و ضعفی که وجود دارد، امکان دارد تا درمان به صورت کامل اتفاق بیفتد.

کدام اختلالات حرکتی قابل‌درمان بدون دارو است؟

به صورت کلی اختلال‌های حرکتی که با استفاده از عمل بوتاکس و یا دستگاه هایی مانندrtms آر تی ام اس قابل‌کنترل هستند، جز مواردی قرار می‌گیرند که بدون نیاز به دارو هستند.

نتیجه‌گیری

در این نوشته با عنوان درمان اختلالات حرکتی بدون دارو با شما همراه بودیم تا به بررسی موارد مختلفی در این‌ رابطه بپردازیم. در این نوشته به بررسی برخی از بیماری‌های اختلال حرکتی پرداختیم این بیماری‌ها به صورت کلی عبارت‌اند از: آتاکسی – ataxia، دیستونی – dystonia، لرزش اساسی – Essential tremor، هانتینگتون – Huntington’s، میوکلونوس – Myoclonus ، پارکینسون – Parkinson’s. همچنین مواردی نظیر: عوارض و آسیب‌های اختلال حرکتی چیست؟ روش‌های درمان اختلال حرکتی چیست؟ کدام اختلال حرکتی قابل‌درمان بدون دارو است؟ آیا اختلالات حرکتی را می‌توان درمان کرد؟ مورد بررسی قرار گرفت.

امیدواریم مطالب بیان شده در این نوشته برای شما مفید بوده باشد و از آنها بهره‌مند شده باشید. درصورتیکه در رابطه با درمان اختلالات حرکتی بدون دارو و با دستگاه آر تی ام اس سؤالی دارید، آن را در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.