اختلالات حرکتی میتواند به طرق متعددی ظاهر شود، با علائمی بسیار ظریف و نامشهود تا علائمی ناتوانکننده و کاملاً مشهود. مهمترین بخش برنامه درمانی برای هر فردی که به بیماری پارکینسون یا سایر اختلالات حرکتی مبتلا شده است، یک تیم اختصاصی متشکل از متخصصان مغز و اعصاب است که میتوانند پیشرفت شما را زیر نظر داشته و شما را برای رسیدن به بهبودی همراهی کنند.
در این نوشته قصد داریم تا در مورد انواع اختلالات حرکتی صحبت کنیم و اطلاعاتی را در مورد هرکدام از آنها کسب کنیم. اختلالات حرکتی انواع گوناگونی دارد که هر نوع بر بخش مشخصی از بدن تمرکز کرده و کارکرد آن را دچار اختلال میکند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع اختلالات حرکتی و مواردی که لازم است در مورد آنها بدانید مطالعه این نوشته را به شما پیشنهاد میکنیم؛ بنابراین اگر علاقهمند به عنوان این نوشته هستید، مطالعه ادامه این نوشته برای شما بسیار مفید خواهد بود.
انواع اختلالات حرکتی کداماند؟
در این بخش به صورت لیست گونه با انواع بیماری که در رده بیماریهای اختلالات حرکتی قرار میگیرند، آشنا خواهیم شد. این موارد عبارتاند از:
- بیماری پارکینسون
- اختلالات پارکینسون آتیپیک
- آتاکسی
- تیک حرکتی
- اختلالات حرکتی عملکردی
- لرزش اندام
- دیستونی
- هانتینگتون
در بالاتر با انواع بیماری اختلالات حرکتی آشنا شدیم و در ادامه قصد داریم تا با بررسی هرکدام به صورت توضیح اطلاعات بیشتری را در مورد آنها کسب کنیم؛ بنابراین برای کسب اطلاعات تکمیلی در این باره در ادامه با ما باشید.
پارکینسون – Parkinson’s disease
بیماری پارکینسون و سایر اختلالات مرتبط باعث میشوند که اندامها در حالت استراحت به طور ریتمیک تکان بخورند، در واقع لرزشی را تجربه کنند و همچنین باعث سفتشدن ماهیچهها میشوند که بر وضعیت بدن تأثیر میگذارد همه اینها میتواند راهرفتن و انجام فعالیتهای روزانه را برای شخصی که دچار این بیماری شده است را سخت کند.
اختلالات پارکینسون آتیپیک – Atypical parkinsonian disorders
اختلالات پارکینسون آتیپیک (گاهی اوقات پارکینسون پلاس نامیده میشود) بیماریهای پیشروندهای هستند که برخی از علائم مشابه بیماری پارکینسون (لرزش و سفتی) را دارند. آنها اغلب علائم اضافیتری نسبت به پارکینسون دارند که در پارکینسون رایج نیستند و ممکن است به داروهای پارکینسون پاسخ خوبی ندهند؛ یعنی در واقع داروهای آن بیماری برای این بیماری – اختلالات پارکینسون آتیپیک مناسب نیست.
آتاکسی – Ataxia
آتاکسی به حرکات ناهماهنگی اطلاق میشود که به دلیل یک مشکل کنترل ماهیچهای است که باعث ناتوانی در هماهنگی حرکات میشود. افراد مبتلا به آتاکسی ممکن است در استفاده از انگشتان و دستها، بازوها، پاها، راهرفتن، صحبتکردن یا حرکت چشمهای خود دچار مشکل شوند.
بسیاری از علائم آتاکسی شبیه به مست بودن است، علائمی مانند: تکلم نامفهوم، زمینخوردن و ناهماهنگی در راهرفتن.
اختلالات تیک دار حرکتی – Tic disorders
اختلالات تیک دار با انقباضات ناگهانی، حرکات یا صداهایی که افراد به طور مکرر آن را انجام میدهند مشخص میشود. به عنوان مثال، فردی که دارای تیک است ممکن است مرتباً پلک بزند یا فردی که دارای تیک صوتی است ممکن است صدای غرغر از خود تولید کند.
اختلالات حرکتی عملکردی – Functional movement disorders
اختلالات حرکتی عملکردی به حرکات غیرارادی غیرطبیعی اشاره دارد که به دلیل مشکل در نحوه ارسال سیگنالها از طریق مغز ایجاد میشود. برخلاف اختلالات حرکتی مانند بیماری پارکینسون، اختلالات حرکتی عملکردی به دلیل آسیب به سیستم عصبی نیست و میتواند برگشتپذیر باشد.
بیماری هانتینگتون – Huntington’s disease
بیماری هانتینگتون یک اختلال ارثی است که باعث میشود سلولهای مغزی به نام نورونها در نواحی مختلف مغز از بین بروند که به نوبه خود باعث ناتوانی میشود که به مرور زمان بدتر میشود. علائم این مورد شامل حرکات کنترل نشده بازوها، پاها، سر، صورت و بالاتنه است.
همچنین میتواند باعث کاهش مهارتهای تفکر و استدلال از جمله حافظه، تمرکز، قضاوت و توانایی برنامهریزی و سازماندهی شود. افراد مبتلا به این بیماری همچنین دچار اختلال در هماهنگی، اختلال در گفتار و مشکل در تغذیه و بلع میشوند. هر فرزند والدین مبتلا به بیماری هانتینگتون، ۵۰ به ۵۰ شانس دارد که ژن عامل بیماری را به ارث ببرد. کودکی که ژن را به ارث نمیبرد، معمولاً آن را منتقل نمیکند. فردی که این ژن را به ارث میبرد در نهایت به بیماری هانتینگتون مبتلا میشود.
لرزش اساسی – Essential tremor
لرزش اساسی یکی دیگر از اختلالاتی است که میتواند باعث شود وقتی دستها برای انجام عملکردی مانند خوردن، نوشتن، لباس پوشیدن، نوشیدن یا هنگام نگهداشتن وضعیتی مانند بازوهای کشیده در جلوی بدن از دستها استفاده میشود، به طور ریتمیک تکان بخورند.
لرزش همچنین میتواند سر، صدا، پاها و تنه را تحتتأثیر قرار دهد. برخی افراد حتی یک لرزش درونی احساس میکنند. لرزش اساسی (ET) اغلب با بیماری پارکینسون اشتباه گرفته میشود، اگرچه هشت برابر شایعتر است.
دیستونی – Dystonia
دیستونی اختلالی است که با انقباضات غیرارادی عضلانی مشخص میشود که باعث حرکات آهسته تکراری یا وضعیتهای غیرطبیعی میشود.
برخی از افراد مبتلا به دیستونی ممکن است دارای لرزش یا سایر ویژگیهای عصبی باشند. انواع مختلفی از دیستونی وجود دارد که ممکن است تنها یک عضله، گروهی از ماهیچهها یا ماهیچههای سراسر بدن را تحتتأثیر قرار دهد. برخی از اشکال دیستونی ژنتیکی هستند؛ اما علت اکثر موارد مشخص نیست.
دیستونی دهانه رحم یکی از انواع اختلال دیستونی در بانوان به حساب میآید. سایر اشکال دیستونی میتواند باعث گرفتگی دستها، پلکزدن بیش از حد یا حرکات غیرارادی فک و دهان شود.
بررسی درمان بیماریهای اختلال حرکتی
تا اینجای این نوشته با انواع بیماری اختلال حرکتی آشنا شدیم و در ادامه این بخش قصد داریم تا در مورد درمان هر یک همراه با شما اطلاعاتی را مورد بررسی قرار دهیم؛ بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد درمانهای بیماریهای اختلال حرکتی در ادامه همراه ما باشید.
راه درمان پارکینسون – Parkinson’s disease چیست؟
اگرچه هیچ درمانی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد، اما داروها، درمانهای جراحی و سایر درمانها میتوانند برخی از علائم آن را تسکین دهند و این بیماری را قابلکنترل تر کنند.
مواردی که میتوانند به درمان علائم پارکینسون کمک کنند را در ادامه مشاهده خواهیم کرد:
- داروی افزایش سطح دوپامین در مغز
- تأثیر بر سایر مواد شیمیایی مغز مانند انتقال دهندههای عصبی که اطلاعات را بین سلولهای مغز منتقل میکنند
- داروهایی که کمک به کنترل علائم غیرحرکتی میکنند
درمان اصلی پارکینسون داروی لوودوپا است. سلولهای عصبی از لوودوپا برای ساختن دوپامین استفاده میکنند تا منابع رو به کاهش مغز را دوباره تأمین کنند. معمولاً افراد لوودوپا را همراه با داروی دیگری به نام کاربیدوپا مصرف میکنند. کاربیدوپا از برخی از عوارض جانبی درمان با لوودوپا مانند حالت تهوع، استفراغ، فشارخون پایین و بیقراری و جلوگیری یا کاهش درد را کنترل میکند. همچنین این دارو مقدار لوودوپا موردنیاز برای بهبود علائم را کاهش میدهد.
راه درمان اختلالات پارکینسون آتیپیک – Atypical parkinsonian disorders چیست؟
اگرچه تحقیقات در حال تکمیل درک پزشکی از این اختلالات است، اختلالات پارکینسونی غیرمعمول پیشرونده هستند و هنوز هیچ درمانی وجود ندارد که برای درمان آنها مؤثر باشد؛ بنابراین به صورت کلی پی بردیم که برای این مورد نیز درمانی بهطورقطع وجود ندارد و صرفاً شما میتوانید با استفاده از برخی از داروها و یا برخی از اقدامات فیزیکی آن را کمی کنترل کنید.
راه درمان اختلالات آتاکسی – Ataxia چیست؟
آتاکسی اغلب با دارویی به نام استازولامید و با اجتناب از محرکهایی مانند استرس، الکل و کافئین قابلکنترل است. آتاکسی اکتسابی گاهی اوقات بسته به علت خاص قابلدرمان است برای مثال، اگر ناشی از عفونت باشد، آنتیبیوتیک یا داروهای ضدویروسی ممکن است کمک کند تا آن را درمان کنید. اگر آتاکسی ناشی از آسیب جدی زمینهای مغز، مانند آسیب ناشی از سکته مغزی یا آسیب شدید سر باشد، ممکن است بهبود وضعیت ممکن نباشد. در این صورت میتوان از درمانهای ذکر شده در بالا برای کنترل علائم استفاده کرد نه درمان به صورت کامل.
راه درمان اختلالات تیک دار حرکتی – Tic disorders چیست؟
داروهای اعصاب که آنتی سایکوتیکها نیز نامیده میشوند، داروهای اصلی تیکهای عصبی هستند. آنها با تغییر اثرات مواد شیمیایی در مغز که به کنترل حرکات بدن کمک میکنند، کار میکنند. به عنوان مثال میتوان به ریسپریدون، پیموزاید و آریپیپرازول اشاره کرد. البته استفاده از این داروها دارای یک سری عوارض جانبی است که در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم.
عوارض جانبی داروهای اعصاب میتواند شامل موارد زیر باشد:
- افزایش وزن
- کاهش دید – تاری دید
- یبوست
- خشکشدن دهان
- و…
برخی از داروهای اعصاب میتوانند اثرات اضافی مانند خوابآلودگی، لرزش و پرش برخی از اعضای بدن داشته باشند. همچنین طیف وسیعی از داروهای دیگر وجود دارد که ممکن است برای کاهش تیک و درمان شرایط مرتبط استفاده شود. برخی از این داروها:
- کلونیدین – دارویی که میتواند به کاهش تیک و درمان علائم اختلال کمبود توجه بیشفعالی (ADHD) به طور همزمان کمک کند.
- کلونازپام – دارویی که میتواند با تغییر نحوه عملکرد برخی مواد شیمیایی در مغز، به کاهش شدت تیک در برخی افراد کمک کند.
- تترابنازین – دارویی که میتواند تیکها را در افراد مبتلا به بیماری زمینهای که باعث حرکات سریع و تکرارشونده مانند بیماری هانتینگتون میشود، کاهش دهد.
راه درمان بیماری هانتینگتون – Huntington’s disease چیست؟
در حال حاضر هیچ درمانی برای بیماری هانتینگتون یا هیچ راهی برای جلوگیری از بدتر شدن آن وجود ندارد. اما حمایت از بدن میتواند به کاهش برخی از مشکلات ناشی از آن کمک کند، مانند:
- داروهای افسردگی، نوسانات خلقی و حرکات غیرارادی
- کاردرمانی برای کمک به آسانتر کردن کارهای روزمره
- گفتار و زبان درمانی برای مشکلات تغذیه و سخنگفتن
- فیزیوتراپی برای کمک به حرکت و تعادل
راه درمان لرزش اساسی – Essential tremor چیست؟
برخی از افراد مبتلا به لرزش اساسی اگر علائم آنها خفیف باشد نیازی به درمان ندارند. اما اگر لرزش اساسی شما کار یا انجام فعالیتهای روزانه را دشوار میکند، میتوانید به دنبال برخی از درمانها باشید. در ادامه این بخش با برخی از داروهایی که برای درمان مفید هستند آشنا خواهیم شد.
- مسدود کنندههای بتا: به طور معمول برای درمان فشارخون بالا استفاده میشود، مسدود کنندههای بتا مانند پروپرانولول به تسکین لرزش در برخی افراد کمک میکند. اگر آسم یا مشکلات قلبی خاصی دارید مسدود کنندههای بتا ممکن است گزینهای مناسبی برای شما نباشند. عوارض جانبی ممکن است شامل خستگی یا مشکلات قلبی باشد.
- داروهای ضدتشنج: داروهای درمان صرع، مانند پریمیدون، ممکن است برای افرادی که مسدود کنندههای بتا پاسخگوی درمان آنها نیست، مؤثر باشد. سایر داروهایی که ممکن است تجویز شوند عبارتاند از گاباپنتین و توپیرامات. عوارض جانبی شامل خوابآلودگی و حالت تهوع است که معمولاً در مدت کوتاهی از بین میروند.
- آرامبخشها: پزشکان ممکن است از داروهای بنزودیازپین مانند کلونازپام (کلونوپین) برای درمان افرادی استفاده کنند که تنش یا اضطراب باعث تشدید لرزش میشود. عوارض جانبی میتواند شامل خستگی باشد. این داروها باید بااحتیاط مصرف شوند زیرا میتوانند عادت ساز باشند.
راه درمانی دیستونی – Dystonia چیست؟
هیچ درمانی برای دیستونی وجود ندارد و بنابراین درمان بهمنظور تسکین علائم است. یک رویکرد سهلایه برای درمان دیستونی وجود دارد: تزریق بوتاکس، چندین نوع دارو و جراحی. اینها ممکن است بهتنهایی یا ترکیبی استفاده شوند. داروها و بوتاکس هم میتوانند به مسدودکردن ارتباط بین عصب و عضله کمک کنند و هم ممکن است حرکات و حالتهای غیرطبیعی را کاهش دهند.
بوتاکس نوع A در دهه ۱۹۸۰ تولید شد. در سال ۲۰۰۱، سازمان غذا و داروی ایالات متحده بوتاکس نوع B را برای درمان دیستونی دهانه رحم تأیید کرد. محققان داروی جدید را پس از ایجاد مقاومت در برخی بیماران نسبت به نوع A ایجاد کردند. داروی نوع B عوارض جانبی خفیف تا متوسطی مانند خشکی دهان، دیسفاژی (مشکل در بلع) و سوءهاضمه دارد.
در صورتی که داروها و سایر درمانها تأثیر کافی نداشته باشند و علائم بر کیفیت زندگی تأثیر منفی بگذارد، ممکن است درمان از روش جراحی در نظر گرفته شود. اصلیترین درمان جراحی برای دیستونی، تحریک عمقی مغز (DBS) است. در طی جراحی DBS، یک محرک با باتری شبیه به ضربانساز در بدن کاشته میشود و تحریک الکتریکی را به مناطقی از مغز که مسئول ایجاد علائم دیستونی هستند، میرساند.
نتیجهگیری
در این نوشته در مورد عنوان بررسی هرآنچه که باید در مورد اختلالات حرکتی بدانید صحبت کردیم و به بررسی ۸ نوع از اختلالات حرکتی پرداختیم. این موارد عبارتاند از: دیستونی، لرزش اساسی، بیماری هانتینگتون، اختلالات حرکتی عملکردی، اختلالات تیک دار حرکتی، آتاکسی، اختلالات پارکینسون آتیپیک و پارکینسون. همچنین به غیر از معرفی و بررسی این ۸ نوع اختلال حرکتی به بررسی موارد درمانی آنها نیز اشاره داشتیم.
امیدواریم که مطالب بیان شده در این نوشته برای شما مفید بوده باشد و از آنها بهرهمند شده باشید. ممنون از همراهی شما تا پایان این نوشته.
