شاید شما نیز بار‌ها کلمه گفتار درمانی را شنیده باشید و بعد از آن کنجکاو شوید که گفتار درمانی چیست و چگونه عمل می‌کند و یا ممکن است که بعد از شنیدن کلمه گفتار درمانی این باور به ذهن شما خطور کند که این حیطه افراد را با استفاده از گفتار، درمان خواهد کرد و مانند علم روانشناسی برایتان عمل می‌کند. در حالی که این‌طور نیست؛ این رشته، تنها به درمان گفتار شخص بیمار می‌پردازد تا به‌آسانی سخن بگوید. یعنی هر مشکلی که در گفتار شخص وجود داشته را در ابتدا مورد ارزیابی قرار داده و سپس به درمان آن می‌پردازد. در این مقاله قصد داریم تا نگاهی دقیق‌تر و جزئی‌تر به این حیطه کاری داشته باشیم و به سؤالاتی مانند گفتار درمانی چیست؟ گفتار درمانگر کیست؟ بهترین مرکز گفتار درمانی در تهران ؟ و همچنین برای سؤالات احتمالی شما پاسخی کامل، ارائه دهیم.
پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید. پیشاپیش امیدواریم از این مطلب نهایت استفاده را ببرید و برای شما مفید باشد. این مطلب برای کسانی که در زمینه گفتار درمانی تحقیق می‌کنند نیز بسیار مفید است زیرا ما سعی کرده‌ایم تا به صورت کاملا جامع و کاربردی موارد مرتبط با عنوان مرکز گفتار درمانی را مورد بررسی قرار دهیم.
گفتار درمانی چیست؟
گفتار درمانی و یا پاتولوژی گفتار و زبان، یکی از شاخه‌های توان‌بخشی به‌حساب می‌آید. در این روش در واقع می‌توان گفت در ابتدا اختلالاتی که مرتبط با گفتار و زبان شخص بوده را بررسی کرده و آسیب‌شناسی می‌کنند. سپس به‌منظور بهبود وضعیت و همچنین بالابردن کیفیت گفتار و زبان، با استفاده از تکنیک‌های موردنیاز و اقدامات مثبت، اقدام به شروع درمان خواهند کرد.
ممکن است تصور کنید که این حیطه کاری تنها مختص به کودکان است؛ اما باید این نکته را در نظر داشته باشید که گفتار درمانی تنها محدود به کودکان نبوده و برای هر سنی، گفتار درمانی تأثیر مثبتی برای فرد خواهد داشت.
گفتار درمانی برای افرادی که دچار به مشکلاتی مانند اختلالات قورت دادن، دشواری گفتار و اختلالات ادراک هستند، کاملاً مفید خواهد بود. در واقع مراجعه به مراکز گفتار درمانی به شخص بیمار، کمک می‌کند تا به‌راحتی و بدون دغدغه سخن گفته و زندگی باکیفیت‌تری را تجربه کند. تمامی مشکلاتی که برای فرد وجود دارد، مادرزادی نبوده و می‌تواند با رخداد‌های ناگهانی نیز به وجود بیاید. اما جای هیچ نگرانی نیست، در یک مرکز گفتار درمانی، به طور تخصصی و کامل، کلیه امور تشخیص داده شده و درمان اختلالات گفتاری شروع می‌شود.
گفتار درمانگر کیست؟
تا این قسمت مطلب درباره چیستی گفتار درمانی با شما صحبت شد و دانستید که گفتار درمانی چیست. اما ممکن است این سؤال برای شما پیش‌آمده باشد که گفتار درمانی توسط چه کسی انجام می‌شود؟ برای پاسخ به این سؤال می‌توان گفت، به پزشکی که افراد را مورد گفتار درمانی قرار می‌دهد و به او کمک می‌کند تا روند درمان به‌خوبی پیش برود، گفتار درمانگر می‌گویند.
پاتولوژیست یا همان گفتار درمانگر، در ابتدا مشکلات فرد را بررسی نموده و در نهایت به درمان آن می‌پردازد. جالب است این نکته را بدانید که یکی از اصلی‌ترین راه ارتباطی برای تمامی انسان‌ها، گفتار است؛ بنابراین می‌توان نام گفتار درمانگر را ارتباط درمانگر نیز نامید.
پزشک گفتار درمانگر بعد از بررسی مشکلات فرد بیمار، جهت کمک به درمان آن با متخصص مغز و اعصاب، متخصص گوش و حلق و بینی، متخصص اطفال، روان‌شناس، شنوایی‌شناس، کادر درمانگر ذهنی و جسمی و فیزیوتراپیست در ارتباط خواهد بود. گاهی اوقات نیاز است که گفتار درمانگر، معلم کودک و یا پرستار بیمار را در جریان روند بهبود قرار دهد تا نتایج بهتری از درمان حاصل شود. همچنین پزشک گاهی اوقات در صورت نیاز، مشکل را با مادر و معلم مدرسهٔ او در میان خواهد گذاشت تا در بهبود روند بیماری، تسریع بخشد.
تفاوت بین گفتار و زبان چیست؟
در ادامه این مطلب قصد بر این داریم تا به تفاوت بین گفتار و زبان بپردازیم. در واقع زمانی که ما مشغول سخن‌گفتن هستیم و صحبت می‌کنیم، بخشی از فرایند و عملکرد آن در مغز ما اتفاق خواهد افتاد. به طور مثال انتخاب کلمات مناسب، جمله‌بندی درست و مواردی از این قبیل در ذهن ما رخ می‌دهد.
به این فرایند در ذهن، زبان می‌گویند. بخشی از آن هم توسط ریه، عضلات حنجره، لب، عضله زبان و… باعث ایجاد و تولید صدا و کلمات شده که به این بخش نیز گفتار می‌گویند. می‌توان گفت گفتار درمانگر به اختلالات زبانی که در بخشی از فرایند مغزی است و اختلالات گفتاری که بخشی از عملکرد اندام‌های سروصورت است، خواهد پرداخت.
چه کسانی به گفتار درمانی نیاز دارند؟
در کل هر فردی در طول زندگی‌اش مشکلاتی با برقراری ارتباط با دیگران به‌خصوص از راه گفتار و زبان خواهد داشت و به گفتار درمانی نیاز دارد. ممکن است این نیاز در هر سنی برای افراد احساس شود و باید بدانید که به سن و دوره خاصی از زندگی محدود نخواهد شد. در حالت کلی افرادی که به گفتار درمانی نیاز دارند و باید به مراکز گفتار درمانی مراجعه نمایند به دسته‌های زیر تقسیم خواهند شد:
- افرای که مشکل لکنت زبان دارند.
- افرادی که مشکلات و اختلالات تلفظی دارند.
- افرادی که توان ذهنی آن‌ها پایین است.
- افرادی که در خواندن و نوشتن و درس ریاضیات دچار مشکل هستند.
- افرادی که دارای مشکلات شنوایی هستند.
- افرادی که کام و لب آن‌ها دچار شکاف است.
- افرادی که دچار مشکلاتی مانند دیزآتریک و آپراکسیک هستند.
- افرادی که صدای آن‌ها گرفته و خش‌دار است و دارای اختلالات صوتی هستند.
- افرادی که با بیماری‌هایی از جمله سرطان گردن، سرطان حنجره و یا سرطان زبان روبه‌رو هستند.
- کودکانی که در گفتار و زبان آن‌ها تأخیر وجود دارد و صحبت‌کردن را دیر‌تر از زمان موعد شروع می‌کنند.
- افرادی که بعد از صدمات مغزی مانند تومور، سکته مغزی و… گفتار، زبان و بلع آن‌ها دچار مشکل می‌شود.
- بیمارانی که دچار MS، ALS، پارکینسون هستند.
- افرادی که مشکلات تنفسی دارند و گفتار آن‌ها دچار اختلال شده است.
- نوزادانی که نارس بوده و یا درگیر بیماری‌های خاص و با مشکل مکیدن و بلع شیر مواجه‌اند.
- کودکانی که بیش فعال هستند.
- کودکان سندروم داون، سندروم ویلیامز و…
تمامی گروه‌هایی که برایتان شرح داده شد، به‌منظور گفتار درمانی، لازم است تا به یک مرکز گفتار درمانی مراجعه کنند.
گفتار درمانی کودکان
دوران کودکی و نوزادی، یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین دوران زندگی هر فردی می‌باشد. ضروری است که اختلالات این دوران را بررسی کرده و نسبت به آن اقدام کنید. در صورتی که در این دوران اختلال و یا مشکلی بروز کرده باشد و نسبت به آن اقدام نکنید، باگذشت زمان تأثیرات آن بر روی زندگی فرد بیشتر شده و در آینده به‌سختی می‌توان به درمان آن پرداخت. در دوران نوزادی و کودکی، چون مغز دارای انعطاف بیشتری بوده، درمان اختلالات آسان‌تر و نتیجه‌بخش‌تر خواهد بود.
بیشتر مشکلات گفتار و درمان، می‌تواند ریشه در مغز افراد داشته باشد. این مشکلات به طور معمول ناشی از مشکلات متابولیک، سندروم‌ها، ضربه و صدمات مغزی و همچنین عادت‌های غلط و همچنین روش‌های تربیتی نادرست هستند. به همین دلیل مشاوره‌دادن به والدین کودکان جهت بهبود روند گفتار درمانی، نیز نیاز است. اگرچه بسیاری از والدین به‌وضوح مشکلات گفتاری را در فرزندان خود می‌بینند، اما حاضر به پذیرش این موضوع نیستند و سعی در توجیه آن دارند. به عنوان مثال، ممکن است کودکی از ۵ سالگی شروع به سخن و برقراری ارتباط نکرده باشد، اما والدین او همچنان عقیده بر این دارند که آن‌ها نیز در دوران کودکی دیر شروع به صحبت کرده‌اند.
این در حالی است که گفتار درمانی در سنین پایین‌تر راحت‌تر از درمان در سنین بالاتر خواهد بود؛ بنابراین اگر کودک شما دچار مشکل در گفتار است، به شما توصیه می‌شود تا درمان را زود‌تر شروع کنید و آن را به تعویق نیندازید. زیرا که این کار تنها فرصت بهبود از کودک نازنینتان را خواهد گرفت. درمان‌نکردن این اختلالات باعث می‌شود کودک شما در سنین بالاتر و بزرگسالی دچار مشکلات روحی و روانی بسیاری شود؛ بنابراین توصیه می‌شود برای بررسی وضعیت کودک خود به یک مرکز گفتار درمانی مراجعه کنید. حتی اگر رشد کودک شما مشکلی نداشته باشد، چیزی را از دست نخواهید داد، پس می‌توانید با خیال راحت‌تری به تربیت فرزند خود ادامه دهید.
گفتار درمانی در بزرگسالان
همان‌طور که در قسمت قبل نیز اشاره شد، این حیطه کاری تنها برای کودکان نبوده و نیز شامل بزرگسالان نیز می‌شود. گاهی اوقات ممکن است برخی از اختلالات گفتاری و زبانی در بزرگسالی به وجود بیاید و یا این مشکل از کودکی با فرد همراه بوده و اقدام به هیچ نوع درمانی برای رفع آن صورت نگرفته باشد. برای مثال برخی از افرادی که به مراکز گفتار درمانی مراجعه می‌کنند، از کودکی در تلفظ حروف و صدا‌ها مشکل داشته‌اند و تا حال نیز با آن مشکل دارند و یا افرادی که از کودکی لکنت زبان داشته‌اند، در زمان بزرگسالی زندگی اجتماعی آن‌ها دچار مشکل است.
از دیگر اختلالات بزرگسالان که با مراجعه به مراکز گفتار درمانی تهران قابل‌حل بوده، می‌توان به مشکلات صدا، بلع، برقراری ارتباط با دیگران و … اشاره کرد. در سنین بزرگسالی باتوجه‌به اینکه افراد با مسئولیت‌های اجتماعی بیشتر و شغلی مهمی روبرو هستند، لازم است مشکلات گفتاری و ارتباطی خود را بهبود بخشیده تا اعتمادبه‌نفس بیشتری داشته باشند.
چه زمانی برای گفتار درمانی مراجعه کنیم؟
مشکلات گفتاری، ممکن است در هر سنی رخ‌داده و خود را نشان دهند. همان‌طور که در بخش قبلی برایتان توضیح دادیم، بهتر است گفتار درمانی را در زمان کودکی آغاز کنیم. اما ممکن است این سؤال در زمینه گفتار درمانی برایتان پیش‌آمده باشد که زمان دقیق مراجعه به این مرکز، چه زمانی است؟
در ادامه این مطلب نشانه‌های مشکلات گفتاری از سن ۱ تا ۵ سالگی را لیست کرده تا در صورت مشاهده هرکدام از این موارد، نسبت به درمان آن در مرکز گفتار درمانی، اقدام کنید.
نشانه‌های مشکلات گفتار از ۱۲ تا ۱۵ ماهگی
- ایجاد صدا‌های محدود توسط کودک
- عدم توانایی کودک در فهماندم منظور خود
- عدم توانایی کودک در گفتار کلمات ساده و اولیه
نشانه‌های مشکلات گفتار از ۱۸ ماهگی تا ۲ سالگی
- ناتوانی کودک در بیان قسمت پایانی کلمات مختلف
- ترجیح کودک به اشاره به‌جای صحبت‌کردن و بیان واضح خواسته‌هایش
- بهره‌بردن از دو یا چند عبارت محدود
نشانه‌های مشکلات گفتاری از ۲ تا ۴ سالگی
- ناتوانی کودک در ساختن جملات ساده
- محدود بودن دایره لغات کودکان و ناتوانی آن‌ها در استفاده از کلمات جدید
- ناتوانی در انتقال معنای خود از طریق گفتار در بیشتر مواقع
- نشانه‌های مشکلات گفتاری از ۴ تا ۵ سالگی
- مشاهده لکنت در گفتار کودک
- تکرار مداوم پی‌درپی صدا‌ها و کلمات
- ناتوانی کودک در اطاعت از دستورات معلم یا والدین
به والدین عزیز توصیه می‌شود، در صورت مشاهده هرگونه از علائم ذکر شده در فرزند خود، به یک مرکز گفتار درمانی مراجعه کنید.
مزیت‌های گفتار درمانی چیست؟
گفتار درمانی می‌تواند به کودک شما کمک کند تا راحت و واضح‌تر صحبت کند. از این رو کودک شما از اعتماد به نفس بالاتری، برخوردار خواهد بود و در زندگی اجتماعی‌اش روابط بهتری را برقرار خواهد کرد. کودکانی که در خواندن و نوشتن دچار اختلال بوده، در این مراکز به آن‌ها آموزش‌داده‌شده تا بهتر حروف را درک کنند، انواع صدا‌ها و حروف کلمات را به‌خوبی از هم تشخیص داده و به همین دلیل علاقه کودک شما به مطالعه، خواندن و نوشتن بیشتر خواهد شد. گفتار درمانی لکنت زبان را در هر سنی درمان می‌کند و افراد می‌توانند باروحیه بهتر و بالاتری در جامعه حضور یابند. حتی بزرگسالانی که توانایی صحبت‌کردن، درک گفتار دیگران یا قورت‌دادن را به دلیل سکته مغزی یا ضربه به سر ازدست‌داده‌اند، می‌توانند به مراکز گفتار درمانی مراجعه کرده و مشکل خود را به‌خوبی حل کنند. حتی اگر آسیب فرد به حدی باشد که نتواند صحبت کند و این توانایی از او سلب شده باشد، با گفتار درمانی می‌توان به او کمک کرد تا روش‌های ارتباطی مکمل و جایگزین را برای برقراری ارتباط انتخاب کند.
در واقع این افراد با گفتار درمانی می‌توانند برای رفع نیاز‌های روزانه خود از روش‌های برقراری ارتباط دیگری غیر از صحبت‌کردن استفاده نمود. از دیگر مزایای گفتار درمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فرد بیمار یاد خواهد گرفت که چگونه فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهد و هیچ وابستگی به دیگران نداشته باشد. در گفتار درمانی می‌توانید مانع از بروز مشکلاتی مانند آسیب به تار‌های صوتی و حنجره شوید.
انواع روش‌های تمرینی در گفتار درمانی چیست؟
در ادامه به بررسی برخی از تمرین‌های متداول در گفتار درمانی می‌پردازیم.
تمرینات زبانی
در این روش باید زبان از دهان به طور صحیحی بیرون آورده شود و چند ثانیه به یک قاشق فشار دهید. این روش یکی از مؤثر‌ترین روش‌ها در گفتار درمانی است.
تمرینات لب
یکی از تمریناتی که زیرمجموعه تمرینات لب محسوب می‌شود، غنچه کردن لب است. در این تمرین می‌بایست؛ مانند بوسیدن لب‌ها را به حالت غنچه در آورد. همین امر سبب بر این شده تا لب‌ها به‌خوبی تقویت شوند.
تمرینات تنفسی
برای تقویت دیافراگم در این روش چندین بار دم و با زدم را با شدت بالایی انجام دهید.
بیان درمانی
یکی دیگر از روش‌های موجود برای گفتار درمانی، بیان درمانی است. در این روش به کارت‌های زبان و آموزشی نیاز خواهید داشت.
تمرینات فک
برای اینکه عضلات فک خود را تقویت کنید، از غذا‌های محکم مانند هویج، کرفس، سیب و… استفاده کنید. این غذا‌ها به دلیل سفت‌بودنشان، نیاز به جویدن بیشتری داشته و باعث تقویت فک می‌شوند.
خلاصه مطلب
در این مطلب از این سایت، ما تمامی تلاش خود بر این نهادیم تا اطلاعاتی کامل و جامع، در مورد گفتار درمانی در اختیار شما همراهان گرامی قرار دهیم. همچنین سؤالات احتمالی را پیش‌بینی کرده و به پاسخ آن‌ها پرداختیم. به‌طورکلی می‌توان گفت، گفتار درمانی راهی بسیار ساده برای درمان بسیاری از مشکلات و اختلالاتی است که در گفتار اشخاص وجود خواهد داشت. وجود این مشکلات در طول زندگی فرد، باعث شده تا زندگی را برای او دچار مشکل کند. این در صورتی است که این بیماری در مراکز گفتار درمانی قابل‌درمان خواهد بود.
از اینکه تا انتهای این مطلب با ما همراه بودید، نهایت سپاس و قدردانی را از شما داریم. امیدواریم تمامی موارد ارائه شده در این سایت برای شما مفید واقع شده باشد و نهایت استفاده را از آن برده باشید. در صورت ایجاد هرگونه سؤال و یا ابهامی در مورد گفتار درمانی، می‌توانید آن را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
