نوروفیدبک یا به طور دقیق تر “آموزش نوروفیدبک” یک مداخله مبتنی بر یادگیری و کاملا غیر تهاجمی است که مغز را برای عملکرد موثرتر آموزش می دهد. چندین مطالعه به طور گسترده نشان داده اند که نوروفیدبک به ویژه در درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)، اضطراب، افسردگی، عزت نفس پایین، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، مدیریت خشم، سوء مصرف مواد (اعتیاد) موثر است.
این مقاله به بررسی اصول نوروفیدبک، کاربردهای آن، و مزایای بالقوه‌ای که این تکنیک می‌تواند برای سلامت روان و عملکرد شناختی ارائه دهد، می‌پردازد.
نوروفیدبک چیست؟
نوروفیدبک چیست ؟
نوروفیدبک نوعی روش درمانی جدید و موثر است. اغلب افرادی که تحت درمان با روش نوروفیدبک قرار می‌گیرند، درگیر اختلالات روانپزشکی هستند. نوروفیدبک، برای کنترل یا اصلاح امواجی مورد استفاده قرار می‌گیرد، که به مغز فرستاده می‌شود. در این روش، با تغییر امواج الکتریسیته مغزی، به فرد کمک می‌کند که در شرایط مختلف، چگونه امواج ناهنجار را به حالت هنجار و خود تنظیمی تبدیل کند.
نحوه عملکرد نوروفیدبک
اولین باری که مراجعه‌کننده به کلینیک آرام مراجعه می‌کند، ارزیابی علائم/شکایات یا اهداف توسعه شخصی توسط یک روانشناس بالینی معتبر انجام می‌شود.
متعاقباً، فعالیت الکتریکی مغز پایه (قبل از آموزش نوروفیدبک) (الکتروانسفالوگرام یا EEG) در طول یک وضعیت استراحت کامل (که به آن حالت استراحت نیز می‌گویند) اندازه‌گیری می‌شود.
نوروفیدبک از الکتروانسفالوگرام (EEG) برای اندازه‌گیری و بهینه‌سازی فعالیت مغز شما استفاده می‌کند.
این مرحله اول برای پیوند دادن گزارش‌ها و مشاهدات رفتاری به عملکرد مغز و مهم‌تر از همه، شناسایی مناطقی از مغز که ممکن است آن‌طور که می‌توانستند خوب عمل نکنند، ضروری است.
به عنوان مثال، اگر با توجه مشکل داشته‌اید، یک متخصص در آنالیز EEG ردیابی EEG حالت استراحت شما را بررسی می‌کند و به دنبال «ناهنجاری‌هایی» در شکل موج‌هایی می‌گردد که با اختلالات/اختلالات توجه مرتبط هستند.
سپس متخصص EEG نواحی مغز مرتبط با ناهنجاری‌های EEG شناسایی شده را انتخاب می‌کند و در نهایت یک آموزش نوروفیدبک مناسب را با هدف عادی‌سازی فعالیت غیر طبیعی EEG طراحی می‌کند.
در طول یک جلسه نوروفیدبک چه اتفاقی می افتد؟
در ابتدا انجام درمان، از شما خواسته می‌شود که یک کلاه (بسیار شبیه به کلاه شنا! ) با الکترود‌های چسبیده به پوست سر برای نظارت بر فعالیت الکتریکی مغز بپوشید.
نکته مهم این است که ارتباط بین الکترود‌ها و پوست سر به روشی کاملاً غیر تهاجمی و بدون درد با استفاده از ژل مبتنی بر آب برقرار می‌شود.
در هیچ مرحله‌ای از جلسه هیچ تزریق یا برشی به شما داده نمی‌شود. تنها چیزی که در پایان آن نیاز دارید فقط یک شستشوی سر خوب با شامپو و آب گرم است.
در طول جلسه، یک فیلم را بر روی‌مانیتور کامپیوتر تماشا خواهید کرد یا درگیر یک بازی کامپیوتری خواهید شد. هر بار که مناطق انتخاب شده مغز ناهنجاری‌های EEG را نشان می‌دهند، فیلم/بازی متوقف می‌شود.
در حالی که ما فعالیت مغز شما را اندازه‌گیری می‌کنیم، یک کامپیوتر به شما بازخورد زمان واقعی از عملکرد شما می‌دهد تا بتوانید به سرعت یاد بگیرید چه چیزی کار می‌کند
با این حال، مغز به سرعت و به تدریج یاد می‌گیرد که فعالیت الکتریکی خود را تغییر دهد تا وقفه‌های تولید مثل فیلم/بازی را کاهش دهد و تجربه ادراکی نرم‌تری به دست آورد.
به عبارت دیگر، جلسه بعد از جلسه، با یادگیری نحوه اجرای روانتر فیلم/بازی، مغز شما می‌تواند یاد بگیرد که منابع جدید را جذب کند و در نهایت ناهنجاری‌های عملکردی خاص را لغو کند و در نهایت اختلالات رفتاری مرتبط را کاهش دهد.
در ادامه نیز می توانید از طریق تکمیل کردن فرم زیر هر گونه سوال یا درخواستی دارید به همراه اطلاعاتی اولیه از خودتان، برای ما ارسال کنید تا همکار متخصص حاذق و حاضر در مرکز آرام در این مورد با شما مخاطبین عزیز ارتباطی موثر برقرار کنند.
موارد کاربرد نوروفیدبک
تعدادی از کاربردهای نوروفیدبک شامل موارد زیر است:
- اولین و پرکاربردترین اختلالی که با درمان نوروفیدبک صورت می گیرد، درمان بیش فعالی با نوروفیدبک است. بیش فعالی نیز خود به دو دسته اصلی تقسیم می شود که نقص و کمبود در توجه و تمرکز و دیگری فعالیت بیش از حد و اندازه می باشد. طبق مطالعات نشان داده شده که ۸۰ الی ۸۵ درصد کودکان بیش فعال با درمان نوروفیدبک به صورت کامل درمان شده اند.
- دومین اختلال شایع که نوروفیدبک درمان می شود، اختلالات اضطراب است.
- سومین اختلالی که با نوروفیدبک درمان خواهند شد، اختلالات یادگیری می باشد که شامل اختلالات ریاضی ، خواندن و نوشتن ، اشتباهات و غلطهای املایی زیاد و ….
- با نوروفیدبک می توان آسیبهای مغزی که ناشی از سکته های مغزی، سردردها ، سرگیجه ها ، حواس پرتی ، مشکلات تمرکز ، تغییرات خلقی زیاد را درمان کرد.
- دردهای مزمن و سردردهای میگرنی را می توان به وسیله نوروفیدبک درمان کرد.
رضایت از درمان با نوروفیدبک
برای کسب مشاوره از بهترین روانپزشک تهران کافی است کلیک کنید.
آنچه باید بدانید این است که با نوروفیدبک حتی می‌توان افسردگی و اخ تلالات حاصل از سوء مصرف مواد مخدر را درمان کرد. نوروفیدبک با تنظیم امواج مغز، احساس ولع و وسوسه را در فرد مصرف‌کننده مواد مخدر کاهش خواهد داد.
البته تشخیص اینکه این روش درمانی برای شما مناسب است یا خیر به نظر متخصص مغز و اعصاب و بهترین روانپزشک شما بر می‌گردد.
چه مزایا و معایبی در استفاده از نوروفیدبک وجود دارد؟
نوروفیدبک برای درمان اختلالات مختلف و بهبود عملکردهای شناختی استفاده می‌شود. در اینجا به برخی از مزایا و معایب این روش می‌پردازیم:
۱. مزایای نوروفیبدک
- عدم استفاده از دارو: نوروفیدبک یک روش غیر تهاجمی و بدون نیاز به دارو است که می‌تواند به عنوان یک گزینه درمانی مفید برای کسانی که تمایل به اجتناب از داروها دارند، باشد.
- کاهش علائم: مطالعات نشان داده‌اند که نوروفیدبک می‌تواند به کاهش علائم اختلالاتی مانند ADHD، اضطراب و افسردگی کمک کند.
- بهبود عملکرد شناختی: این تکنیک می‌تواند به بهبود تمرکز، حافظه و توانایی‌های شناختی دیگر کمک کند.
۲. معایب نوروفیدبک
- هزینه بالا: درمان نوروفیدبک ممکن است هزینه‌بر باشد و به همین دلیل برای برخی افراد قابل دسترس نباشد.
- نتایج متغیر: نتایج درمانی می‌توانند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند و برخی افراد ممکن است تغییرات قابل توجهی را تجربه نکنند.
- نیاز به جلسات مکرر: برای دستیابی به نتایج مطلوب، ممکن است نیاز به جلسات متعدد و پیوسته باشد که می‌تواند وقت‌گیر و هزینه‌بر باشد.
آیا نوروفیدبک برای همه افراد مناسب است؟
نوروفیدبک برای بسیاری از افراد مفید واقع شده است، اما ممکن است برای همه مناسب نباشد. برخی از نکات کلیدی در این زمینه عبارتند از:
۱. سن
نوروفیدبک می‌تواند برای افراد در تمامی سنین مفید باشد، اما نتایج ممکن است بسته به سن و وضعیت فرد متفاوت باشد.
۲. وضعیت‌های پزشکی
افرادی که دچار مشکلات شدید پزشکی یا روانشناختی هستند، باید قبل از شروع درمان نوروفیدبک، با پزشک خود مشورت کنند.
۳. آمادگی فردی
موفقیت درمان با نوروفیدبک ممکن است به میزان آمادگی فرد برای تغییر و مشارکت فعال در فرآیند بستگی داشته باشد.
نتیجه‌گیری
برای تجربه درمانی بی‌عارضه می‌توان از نوروفیدبک استفاده نمود که تا کنون هیچ اثری از بروز عوارض آن یافت نشده است. پس برای اطمینان خاطر از روند درمانی مثبت خود بهتر است از بهترین مرکز نوروفیدبک در تهران یا شهر محل سکونت‌تان کمک بگیرید چرا که در این مراکز متخصصین و دستگاه‌های کارآمدی مشغول به فعالیت هستند.
سوالات متداول نوروفیدبک
در این بخش به مهم ترین سوالاتی که از طرف مخاطبین عزیز مطرح شده است، می پردازیم تا هر گونه ابهاماتی در این مورد رفع گردد.
از آنجا که نوروفیدبک یک درمان غیر تهاجمی و همچنین نوعی ورزش برای مغز است، به طور کلی بدون عوارض جانبی قابل توجه ایمن در نظر گرفته می‌شود.
هنگامی که عوارض جانبی رخ می‌دهد، معمولاً کوتاه مدت هستند و معمولاً در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت برطرف می‌شوند. شایع‌ترین عوارض جانبی شامل خواب آلودگی، عدم تمرکز، سردرد خفیف و اضطراب است. در یک بررسی برای بیماران مبتلا به ADD / ADHD، این عارضه جانبی تنها در حدود ۱-۳٪ از بیماران رخ داده است.
مهم است که بیماران عوارض جانبی را به پزشک خود گزارش دهند تا آن‌ها بتوانند درمان را اصلاح کنند. تا زمانی که تنظیمات مناسب انجام شود و شما با یک پزشک متخصص و دارای مجوز بهداشت روان کار می‌کنید، نباید هیچ گونه علائم یا عواقب طولانی مدتی وجود داشته باشد.
تغییرات در مغز معمولاً به آرامی و در طول زمان اتفاق می‌افتد. به همین دلیل، برای دستیابی به تغییرات طولانی مدت در علائم و عملکرد مغز، جلسات زیادی طول می‌کشد. مانند همه انواع ورزش و درمان، بهتر است تمرینات نوروفیدبک را در یک برنامه منظم، معمولاً ۲ تا ۳ بار در هفته انجام دهید.
برای تعیین پاسخ به درمان بیشتر سیستم‌ها ممکن است بین ۱۰ تا ۲۰ جلسه طول بکشد تا بیمار بتواند تشخیص دهد که آیا درمان کمک‌کننده است یا خیر. سیستم‌های تمرینی موج آهسته (مانند ILF، ISF و SCP) ممکن است ۱ تا ۵ جلسه طول بکشد.
برای تجمیع مزایای بلند مدت: ۳۰-۴۰ جلسه معمولاً برای همه سیستم‌ها توصیه می‌شود. برای شرایط پیچیده‌تری مانند اوتیسم، سایر تأخیر‌های رشدی و آسیب مغزی، ممکن است به جلسات بیشتری نیاز باشد.
از آنجایی که نوروفیدبک باعث افزایش انعطاف‌پذیری عصبی می‌شود، این پتانسیل را دارد که منجر به تنظیمات طولانی مدت در عملکرد مغز شود. بسیاری از پزشکان بیمارانی را می‌بینند که در طی ماه‌ها یا سال‌ها به مزایای طولانی مدت دست یافته‌اند، با این حال، این تحقیقات قطعی نبوده است.
نوروفیدبک می‌تواند ابزار قدرتمندی برای درمان در زمینه‌ای باشد که به شدت به گزینه‌های درمانی بهتری نیاز دارد. با هدف قرار دادن مستقیم مکان‌های خاص در مغز و تغییر بیولوژی مغز برای عملکرد بهتر، پتانسیل مزایای بلندمدت را دارد. در کلینیک من، نوروفیدبک همچنان من و بیمارانم را با توانایی خود در بهبود مغز به روش‌های جدید شگفت‌زده می‌کند.
در حالی که این زمینه هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز دارد تا به ما کمک کند مکانیسم‌های دقیق پشت نوروپلاستیسیته و بیوفیدبک EEG را درک کنیم، این یک گزینه درمانی‌امیدوارکننده است که به درستی اجرا شود. با پیشرفت این زمینه، امیدوارم نوروفیدبک به عنوان یک گزینه درمانی جدی از سوی پزشکان و بیماران مورد توجه قرار گیرد.
