امروزه بیماری‌های قلب و عروق شیوع بسیار بالایی پیدا کرده است. با توجه به اهمیت بیماری‌های قلبی و آمار بالای مرگ ناشی از سکته قلبی و غیره، تشخیص به‌موقع بیماری‌های قلبی می‌تواند مانع از پیشرفت آن و حتی مرگ بیمار شود. نوار قلب یا تست ECG یکی از راه‌های تشخیص اولیه بیماری‌های قلبی است. بنابراین نوار قلب نقش مهمی در آزمایشات بیماران قلبی ایفا می‌کند.
نوار قلب چیست؟
نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام یک آزمایش ساده است که فعالیت الکتریکی قلب را اندازه گیری می کند. هر تپش قلب توسط یک سیگنال الکتریکی تحریک می شود که از بالای قلب شروع می شود و به سمت پایین حرکت می کند. مشکلات قلبی اغلب بر فعالیت الکتریکی قلب تأثیر می گذارد.
اگر در خانواده خود سابقه بیماری قلبی دارید، ممکن است متخصص قلب برای بررسی علائم اولیه بیماری ، نوار قلب را تجویز کند. صرف نظر از سن، آگاهی که از علائم بیماری قلبی برای همه بسیار مهم می باشد.
انواع نوار قلب یا ECG
نوار قلب دارای انواع مختلفی است که می توان به موارد زیر اشاره نمود:
✅نوار قلب در حال استراحت
این نوع از نوار قلب در حالتی است که فرد دراز کشیده است و در اصطلاح به آن نوار قلب در حال استراحت گفته می شود.
✅تست ورزش
نوار قلب نوع تست ورزش در حالی گرفته می شود که بیمار از دوچرخه ورزشی یا تردمیل استفاده می کند.
✅نوار قلب سرپایی
در این روش از نوار قلب الکترودها به یک دستگاه قابل حمل کوچک متصل می شوند تا قلب شما به مدت ۱ یا چند روز در خانه کنترل شود.
نوع نوار قلب بعد از معاینه و صحبت با بیمار توسط پزشک انتخاب می شود. در برخی از افراد که علت بیماری های قلبی نامعلوم است از یک یا سه روش استفاده می شود.
چه زمانی باید نوار قلب گرفته شود؟
در صورت مشاهده علائم زیر بهترین دکتر قلب تهران نوار قلب را توصیه کند، این موارد عبارتند از:
- درد در قفسه سینه
- مشکل تنفسی
- احساس خستگی
- تپش قلب
- تشخیص صداهای غیر معمول از قلب
اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی قلب به وسیله نوار قلب به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که آیا حفره‌های قلب بیش از حد بزرگ هستند یا بیش از حد کار می‌کنند. در موارد دیگر، نوار قلب می تواند به تعیین علت علائم و نوع درمان آن کمک کند.
نحوه گرفتن نوار قلب
برای انجام نوار قلب، ابتدا ده الکترود با استفاده از پد چسب‌دار به پوست قفسه سینه بیمار متصل میشود. در صورتی که بیمار در ناحیه قفسه سینه دارای موی زائد باشد، باید پیش از تست نوار قلبی موها را بتراشد.
در طی فرایند تست نوار قلب بیمار باید روی کمر بخوابد. سپس نوار قلبی با استفاده از لکترودها اطلاعات مورد نیاز خود برای رسم نمودار کسب کرده و روی کاغذ ترسیم می‌کند.
بعد از انجام تست ECG، این الکترودها را از سینه جدا میشود. چسب این الکترودها ممکن است پوست زیر خود را حساس و چسبناک کند. اما به کمک یک دوش آب گرم این چسب از روی پوست پاک میشود.
بعد از انجام نوار قلبی بیمار قادر است همان لحظه به فعالیت روزانه خود ادامه دهد و نیازی به استراحت ندارد. مجموعا انجام تست نوار قلب ۱۰ دقیقه طول می‌کشد.
پزشک به وسیله نوار قلب چه بیماری هایی را تشخیص می دهد؟
- اختلالات قلبی
- ضربان غیر طبیعی قلب
- گرفتگی عروق کرونر
- سکته قلبی
- هیپرتروفی عضلات قلب
- تنگی نفس
- اختلالات الکترولیتی
- اثرات داروها
نوار قلب کجا انجام می شود ؟
در مطب بهترین متخصص قلب معمولا دستگاه نوار قلب وجود دارد. اما اگر شما برای گرفتن نوار قلب به کلینیک آرام مراجعه کرده اید، باید بگوییم که خیالتان راحت!
تفاوت نوار قلب با اکو قلب
نوار قلب و اکو قلب هر دو به تشخیص مشکلات قلبی توسط پزشک کمک می کنند، اما این دو روش کاملا متفاوت هستند. در الکتروکاردیوگرام با امواج الکتریکی ریتم قلب بررسی خواهد شد ولی اکوکاردیوگرافی، در واقع سونوگرافی قلب به حساب می آید و از امواج فرا صوت استفاده می شود.
نوارقلب معمولا توسط پزشک در کلینیک یا مطب انجام می شود، در حالی که اکو قلب باید توسط متخصص قلب در بیمارستان صورت گیرد.
همچنین نوار قلب معمولا آرتیمی قلب، عدم تعادل الکترولیتی ماهیچه‌ها، تغییر اندازه قلب و هرگونه آسیب دیگر را مشخص می کند اما اکو معمولا برای تشخیص سرطان، ضعف در دریچه قلب، نقص مادرزادی قلب نوزاد و احتمال وجود سکته قلبی انجام خواهد شد.
تفسیر نتایج و امواج نوار قلب
در نوار قلب امواج به صورت ورود موج های متناوب ثبت میشود و چندین موج قطعه و ترکیب را به وجود می‌آورد در هر دوره قلبی یک شروع و تا موج p شکل بعدی آن را ادامه می دهند. pیک موج کوچک است که انقباض دهلیز ها را در نوار قلب نشان می دهد.
بعد از مکثی کوتاه یک ترکیب کیو آر اس حرکت خطی نوار قلب را سرعت می‌بخشد و به سمت پایین یا بالا یا به صورت مکرر آن را تکرار می کند. این ترکیب در انقباض بطن ها به وجود می آید و در نهایت بعد از مکثی بلند موجی مشاهده می‌گردد که پر شدن ناگهانی بطن ها را نشان می دهد.
سرعت حرکت کاغذ در نوار قلب معمولاً حدود ۲۵ میلیمتر در ثانیه است و کوچکترین عرض مربع حدود یک میلیمتر معادل ۴۰۰ را برای محور افقی نشان می دهد. زمانی که فشار خون بالا می‌رود برای اینکه قلب از عهده بالا رفتن بار تحمیل شده به سمت خون بر بیاید قلب به مراتب بزرگتر میشود. این عمل باعث افزایش ولتاژ در الکتروکاردیوگرام می شود و شاخص غیرمستقیمی اندازه را به وجود آورد.
توجه داشته باشید که وجود مشکل در نوار قلب همیشه به معنای وجود یک بیماری قلبی نیست. برای مثال مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۵ نشان داد که تعداد زیادی از ورزشکاران، نتایج EKG غیر طبیعی داشتند. این نتایج غیر طبیعی ورزشکاران نشان‌دهنده مشکل نبود و به علت سازگاری طبیعی بدن با ورزش بود و مشکل قلبی خاصی نداشتند.
آمادگی لازم برای انجام نوار قلب
- پیش از انجام نوار قلب بیمار نباید فعالیت بدنی شدید مانند ورزش های سنگین داشته باشد.
- استرس باعث میشود نتایج نوار قلب درست نباشد.
- تراشیدن موهای سینه آقایان می تواند نتیجه دقیق تری را نشان دهد.
سخن آخر
انجام نوار قلب یکی از راه های تشخیص بیماری های قلبی عروقی است. تست نوار قلب در حالت درازکش و به وسیله الکترود هایی انجام میشود که تغییرات پتانسیل الکتریکی قلب را ثبت می‌کنند. ممکن است پس از انجام نوار قلب پزشک به تشخیص قطعی نرسد و مراحل تکمیلی تر مانند تست ورزش و یا آنژیوگرافی نیز تجویز شود.
