کمردرد از متداول ترین عوارض شغلی است که در زنان و مردان شیوع برابری دارد و از درد ملایمی که چند روز طول می کشد تا یک کمردرد حاد چند هفته ایی یا کمردرد مزمن متغیر است. هر کمردردی که بیش از ۶ ماه طول بکشد کمردرد مزمن به حساب می آید.
با وجود اینکه کمردرد می تواند ناشی از کشیدگی عضله یا تحرک غیرعادی بدن و قابل بهبودی سریع باشد اما ممکن است نشانه ای از یک شرایط خطرناک هم باشد. در برخی موارد کمردرد می تواند به بقیه نقاط بدن به ویژه در پاهای شما هم کشیده شود. علت این کمردردها معمولا سیاتیک، فتق دیسک کمر، جراحی ناموفق کمر، سندرم پیریفورمیس (Piriformis) یا آرکنوئید است. این دردها به شکل های مختلفی بروز می کنند مثل احساس سوزش، سخت شدگی، احساس درد به هنگام لمس کردن و محدودیت حرکتی.
سیاتیک
دردی که در طول عصب سیاتیک احساس می شود غالبا بخاطر فتق دیسک سیاتیک است. عصب سیاتیک از بخش پایینی کمر به پاها کشیده می شود و اگر درد سیاتیک را تجربه کرده باشید می دانید که در یک طرف بدن احساس می شود. علایم شایع سیاتیک عبارتند از:
- دردی که از بخش پایین ستون فقرات تا پشت پای شما کشیده می شود.
- لرزش های دردناک در مناطق تحت تاثیر
- احساس سوزش
- ضعف عضلات
- بی حسی
- مشکل در کنترل مثانه یا روده
خود مراقبتی، ورزش و حرکات اصلاحی می توانند علایم سیاتیک را کاهش دهند. اگر بهبود در شما حاصل نشد پزشکتان می تواند شل کننده عضلات یا داروهای ضد التهابی برای کاهش درد و ناراحتی شما تجویز کند.
در برخی موارد هم پزشکتان در اطراف محدوده سیاتیک داروی استروئیدی تزریق می کند تا درد را کم کند. اگر درد سیاتیک باعث ضعف و کاهش کیفیت زندگی شود بهترین درمان برای شما جراحی خواهد بود. همیشه قبل از آنکه هر درمانی را شروع کنید با پزشک خود درمورد راه های درمانی مشورت نمایید.
فتق دیسک در ناحیه کمر
فتق دیسک های ناحیه کمر ناشی از پارگی در دیسک های این قسمت از بدن شماست. این حالت زمانی پیش می آید که هسته یا ماده ژله ای دور دیسک از یک پارگی که ناشی از فشار است خارج می شود. این فشار بر عصب ستون مهره ها ممکن است باعث درد زیاد، بی حسی و گاهی ضعف شود.
نشانه های دیگری که در فتق دیسک کمر مشاهده می شود عبارتند از:
- درد دایمی که با ایستادن، سرفه کردن و یا عطسه بیشتر می شود
- اسپاسم های کمر
- رفلکس های افزاینده در زانو و مچ پا
- ضعف در عضلات پا
- بی حسی در پاها
- فشردگی طناب نخاعی
درمان ها به میزان آسیب بستگی دارند. در موارد مینور پزشک برای بیمار استراحت، مسکن و گاهی طب سوزنی تجویز می کند. اگر علایم طی چند هفته بهبود نیافتند پزشک برای شما فیزیوتراپی یا جراحی تجویز می کند.
سندرم پیریفورمیس (Piriformis)
پیریفورمیس یک عضله صاف، شبیه بانداست که به آن عضله گلابی یا هرمی هم گفته می شود و درناحیه لگن شما نزدیک به بالای مفصل ران قرار دارد. پیریفورمیس به ثبات مفصل ران و حرکت چرخشی و بالا بردن آن کمک می کند. سندروم پیرفورمیس یکی از اختلالات عصبی است که به هنگام فشردگی عصب سیاتیک به وجود می آید. شایع ترین علایم سندرم پیریفورمیس عبارتند از :
- دردی که به بخش پایینی پا کشیده می شود
- مورمور شدن
- بی حسی در باسن
برای درمان از مسکن استفاده می شود و تحریکاتی که موجب درد می شود مثل طرز نشستن و فعالیت های سنگین فیزیکی را باید کنترل کرد. معمولا پزشک به شما استراحت، گرم کردن و سرد کردن و فیزیوتراپی توصیه می کند تا تحرک شما را افزایش و بهبود دهد. جراحی آخرین راه حل بدر صورت بروز شرایط حاد است.
آراکنوئیدیت(Arachnoidit)
(درد عصبی در پا و کمر)
آراکنوئید غشایی است که از اعصاب طناب نخاعی محافظت می کند. تورم یا تحریک آرکنوئید می تواند باعث درد در این قسمت شود. در موراد زیادی افرادی که تجربه درد آرکنوئید در بخش پایینی کمر و پاها داشته دچار آسیب عصب در این مناطق هم شده اند. بیشترین علایم این مشکل احساس گزگز و سوزش است و بقیه علامت ها عبارتند از:
- مورمور شدن یا بی حسی به ویژه در پاها
- احساس اینکه حشره ای روی پوست شما راه می رود
- گرفتگی عضلات
- – احساس کشیدگی
- – اختلال در عملکرد روده یا مثانه
آراکنویید کاملا درمان نمی شود و درمان ها بر مدیریت درد تمرکز دارند. پزشک ممکن است برای شما مسکن یا فیزیوتراپی و ورزش تجویز کند. برای این نوع درد جراحی توصیه نمی شود.
بروز کمردرد گسترده و پادرد را باید ناشی از حالت های جدی تر بدانیم. در برخی موارد ممکن است درد طی چند روز بیشتر شود و در مواردی هم می تواند چند هفته ادامه داشته باشد.
اگر هر روز درد دارید و علایم پیش رونده هستند هر چه سریع تر باید جهت درمان خود اقدام کنید. راه های درمان مختلف را از پزشک خود جویا شوید تا کیفیت زندگی شما بهبود یابد.
توصیه هایی برای بهبود درد در بخش پایینی کمر
اگر مجبور هستید اجسام سنگین بلند کنید یا آسیب ورزشی داشته اید، احتمالا درد قسمت پایین کمر را در بخشی از عمر خود تجربه کرده اید. درد قسمت پایین کمر می تواند از یک آسیب جزئی تا بیماری مزمنی مثل آرتروز هم باشد. به این ترتیب مایع بین دیسک ها که نقش ضربه گیر را دارند کم شوند. علت آسیب هر چه باشد ورزش هایی هستندکه باعث می شوند بخش پایینی کمر شما تقویت شود و درد آن کمترشود. جهت بهبود وضعیت خود به توصیه هایی که در ادامه آورده می شود توجه کنید:
از سردکردن و گرم کردن کمک بگیرید
می توانید از سرما و گرما برای کاهش درد کمر استفاده کنید. ترتیب این کار مهم است. وقتی دچار آسیب دیدگی می شوید اول آن را سرد کنید و بعد آن را گرم کنید.
اگر آسیب دیدگی پایین کمر دارید طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت ابتدایی از یخ استفاده کنید. طرز استفاده از یخ به این صورت است:
– قالب های خرد شده یخ را در یک کیسه پلاستیکی بریزید یا یک کیسه مخصوص بخرید و دور آن را پارچه بپیچید تا از پوست خود در برابر سرما محافظت کنید.
– بیشتر از ده دقیقه آن را استفاده نکنید.
– در صورت نیاز در طول روز آن را استفاده کنید و بین هر بار استفاده حداقل ده دقیقه استراحت کنید.
توجه داشته باشید که استفاده از گرما بلافاصله بعد از آسیب دیدگی باعث رها شدن فاکتورهای عفونی بیشتر در بدن می شود. یکی دو روز پس از آسیب و برای دردهای مزمن می توانید از آبگرم استفاده کنید و قوانین استفاده از آن هم با سرد کردن همسان است.
از طب سوزنی استفاده کنید
طب سوزنی چینی در درمان دردهای متوسط و مزمن بخش پایینی کمر موثر هستند. تصور ورود سوزن های نازک در بدن می توانند دلهره آور به نظر برسد اما این شیوه در کاهش درد تاثیر بسزایی هم دارد.
در چیدمان محل کار خود تجدید نظر کنید
اگر کل روز را پشت میز هستید احتمال بروز کمردرد در شما زیاد است. از ابزار کمکی استفاده کنید تا طرز نشستن خود را اصلاح کنید و ابزار کار خود را به شکلی بچینید که احتمال آسیب به کمترین حالت برسد.
- وسایل ضروری: ممکن است وسایل ضروری دور از دسترس شما باشند و باعث کشیدگی بخش پایینی کمر شوند. به همین خاطر ابزار را در نزدیک ترین محل دسترسی تعبیه کنید. ابزاری مثل تلفن، ابزار نوشتن، کاغذها، یا هر چیز دیگری که زیاد از آن استفاده می کنید. اگر مجبور به استفاده از ابزار سنگینی هستید آن را نزدیک ترین محل کنار خود بگذارید تا مجبور به چرخیدن نباشید.
- صندلی: ارتفاع صندلی باید به شکلی باشد که پای شما در وضعیت مناسبی قرار گیرد. زانوها باید موازی با لگن باشند. اگر کمر شما به خوبی با پشتی صندلی منطبق نیست از بالش های طبی کمک بگیرید تا انحنای طبیعی ستون مهره ها حفظ شود.
- نمایشگر رایانه: زیاد به بالا یا پایین نگاه کردن ممکن است بر شکل نشستن شما اثرگذار باشد و کمر دردبگیرید. مانیتور باید درفاصله ای به اندازه طول دستان شما قرار گیرد و چشم های شما کمی پایین تر از سطح بالای مانیتور قرار گرفته باشد.
بهتر است در روز چند بار از جا بلند شوید و به عضلات خود استراحت دهید.
تغذیه هدفمند داشته باشید
وقتی کمردرد داشته باشید یک رژیم تغذیه سالم به شما کمک شایانی خواهد کرد. بخوبی غذا بخورید و وزن مطلوب خود را حفظ کنید. یک رژیم مناسب برای بهبود و تقویت استخوان ها شامل کلسیم (مواد غذایی شامل لبنیات، حبوبات، آب پرتقال، شیرهای غیرلبنی و…)، فسفر (پنیر، شیر، بستنی، ماست و حبوبات پخته شد، لوبیاها، میگو و…) و ویتامین دی ( سالمون ، ساردین، تخم مرغ و غلات غنی شده) است.
کیفیت خواب بهتر
خوابیدن در وضعیت نامناسب می تواند شما از همان لحظه بیدار شدن را دچار کمردرد کند. در افراد دچار کمر درد بهترین وضعیت، خوابیدن به پهلو با زانوهای جمع شده به داخل شکم است که یک یا دو بالش بین پاها هم قرار گرفته باشند. خوابیدن روی تشک بسیار نرم ممکن است باعث کمر درد شود.
تمرین یوگا
شواهد قاطعی بر تاثیر سریع تمرین یوگا بر کمردرد وجود دارد. یوگا حرکات آرام و کنترل شده کششی و قدرتی است. این تمرین ها می توانند استرس را کاهش داده و فشاری که در کمر خود دارید را کاهش دهد.
در نتیجه
درد قسمت پایینی کمر می تواند باعث شرایط مزمن و حادی بشود. انجام روتین های روزانه می تواند باعث بهبود یا بدتر شدن شرایط شما شود. در هر صورت بدون اصلاح روتین های روزانه نمی توان کمردرد را بهبود بخشید. اگر کمردرد مانع از انجام کارهای روزانه شما می شود سریع تر به پزشک مراجعه کنید.
